Николай Яковлевич Данилевский

Николай Яковлевич Данилевский (1822 - 1885) - орыс әлеуметтанушысы, этнограф, славянофилдер идеологы. Данилевскийдің тарихи-философиялық және әлеуметтанулық көзқарастары "Ресей және Еуропа, Славян әлемінің герман-роман әлемімен саяси және мәдени қарым-қатынасына көзқарас" (1869) еңбегінде толық көрініс тапқан. Данилевский өзінің ғылыми көзқарасын бекіту үшін, мәдениеттің өзіндік ерекшеліктерін айқындайтын тарихи-философиялық проблеманы негізге алып және оның ішкі мазмұнының айырмашылығын ашып көрсетті, бұл мәселеге позитивтік пайымдаулар берді. Тарихты зерттеу табиғи-ғылыми методологияның еншісі деп қорытты.

Тарихтың негізгі нақты және басым бірлігі - еркін "мәдени-тарихи тип". Мәдени-тарихи типтер биологиялық организм сияқты сыртқы ортамен және өзді-өзімен тоқтаусыз күрес процесінде болады; олар туу, пайда болу, қалыптасу, өсу, қартаю, тозу және өлу, жоғалу кезеңдерін басынан өткереді. Данилевский әрекеттің төрт маңызды формасын бөліп қарастырады: өркениеттің діни және мәдени, саяси, әлеуметтік-экономикалық, мәдени-тарихи типінің дамуы.