Мазмұнға өту

Орта ғасырдағы музыканың бастауы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет

Орта ғасырлардағы еуропалық музыка мәдениеті VI ғасырдан бастау алады. Бұл кезеңнен жеткен музыка үлгілерінің барлығы дерлік христиандық шіркеумен байланысты еді. Бұл жағдай 12-ғасырға дейін созылып, бір жағынан шіркеу, екінші жағынан халықтық музыка қатар өмір сүрген. Тек ХІІ-ХIIІ ғасырлардан бастап азаматтық рухтағы музыкалық-поэтикалық шығармашылық туып, олар шіркеу музыкасынан бөліне бастады. Батыс Еуропа үшін антикалық дәуірден орта ғасырларға өту үлкен қоғамдық өзгерістер тудырды. Сол негізде ежелгі грек мәдениетінен өзге христиандық музыка өрістеп, діни сюжеттерді негізгі тақырып етті. Ендігі жерде өмірге деген махаббат пен жігер, жеке тұлғаның дамуы емес, дінге табыну үстемдік құра бастады. Сол себепті орта ғасырлардағы музыка шығармаларының мазмү-ны, тақырыптары мен сюжеттері шіркеумен байланысты болды. Әрине, христиан дінінің таралуынан оның Еуропа елдерінде қабылдануына дейін талай уақыт өткен. Бірте-бірте үстемдік құра бастаған христиан дінінің Римнің мемлекеттік дініне айналғаны да белгілі.

II-VI ғасырлар шегінде шіркеулік музыканың жаңа үлгісі туа бастайды. Ол Римнің шіркеулік ән айту үлгілерінің жиынтығы — григорян хоралы ретінде танылған. Әрине григорян хоралының христиан шіркеуінің салтәні ретінде қалыптасуы ұзақ мерзімге созылған. Псалма, гимн, мелимзмдікән салудың бәрі де шіркеулік музыканың түрлі жанрлық негіэдерін құраған. Сол негізде шіркеулік хорал жанры туған. Шіркеу шеңберінде туған гимн үлгілері туралы мәліметтер арғы ғасырлардан белгілі. Мұндай гимндерді тудырушылар қатарында Арий, Ефрем, Иларий, епископ Амвросий, Августин, Пруденций есімдерін атауға болады. Григорян хоралы туған кезеңце шіркеулік ән салудың тәжірибесі Болон, Кремон, Равен, Неалол, Галли, Ирландия монастырлерінде қалылтасып үлгерген еді.

[1] [2]

  1. Музыкальная энциклопедия, S. 12044 (vgl. Музыкальная энциклопедия. Т. 3, S. 741—742)
  2. Давид Шуленберг (Schulenberg, David), «Music of the Baroque». New York: Oxford UP, 2001. ISBN 0-19-512232-1