Орыс тіліндегі жинақтары

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Орыс тіліндегі жинақтары .

1916 жылғы басылым[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1916 жылғы басылым - ақынның Москва қаласынан орыс тілінде жарық көрген алғашқы жинағы.

1940 жылғы басылым[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1940 жылғы басылым - ақынның Москвадағы «Художественная литература» баспасынан жарық көрген лирикасы мен дастандары. Редакциясын басқарған Л. С. Соболев. Кітап Соболевтің «Ойшыл-ақын» деген кіріспе мақаласымен, М. О. Әуезовтің ақынның өмірі мен шығармашылық жолына шолу жасаған зерттеу еңбегімен ашылады. Жинақты суретшілер В. Ростовцев пен Ю. Ростовцева көркем безендірген. Кітапқа ақынның 88 өлеңі, 3 дастаны енгізілген. Лирикасының соңында ақынның қанатты сөздері беріліп, кітап соңында кісі аттары мен жеке атаулар сөздігі ұсынылған. Кітап көлемі 13 баспа табақ, 10 мың дана болып басылған.

1945 жылғы басылым[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1945 жылғы басылым - ақынның Москвадағы «ОГИЗ» (Мемлекеттік көркем әдебиет баспасы) баспасынан жарық көрген таңдамалы шығармаларының жинағы. Жалпы редакциясын басқарған Л. С. Соболев. Кітап Соболевтің «Ойшыл-ақын» деген кіріспе мақаласымен және М. Әуезовтың ақынның өмірі мен шығармашылық жолына шолу жасаған зерттеу еңбегімен ашылады. Жинаққа ақынның 141 өлеңі, 3 дастаны және ғақлия сөздері енгізілген. Абайдың қанатты сөздерін Соболев аударып, кітап соңында жеке енгізген. Сонымен қатар ақын шығармаларындағы кісі есімдері мен жекелеген атаулар сөздігі берілген. Жинақ көркем безендірілген. Оның алғашқы бетіне суретшілер Н. Ильин мен И. Костылев салған Абай портреті берілген. Кітап Көлемі 320 бет, 25 мың дана болып басылған.

1951 жылғы басылым[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1951 жылғы басылым - ақынның Қазақтың мемлекеттік көркем әдебиет баспасынан жарық көрген таңдамалы шығармалар жинағы. Редакторы К. Мелешко. Жинаққа ақынның 78 өлеңі енгізілген. Өлеңдері жазылу жылына қарай топтастырылып, әр шығарманың аяғында жекелеген сөздер мен атауларға түсініктемелер берілген. Кітап көлемі 5,5 баспа табақ, 15 мың дана болып басылған.

1958 жылғы басылым[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1958 жылғы басылым - ақын шығармаларының Қазақтың мемлекеттік көркем әдебиет баспасынан жарық көрген жинағы. Қазақ өнері мен әдебиетінің Москвада өтетін онкүндігіне арнап ҚазССР ғылым академиясының Тіл және әдебиет институты әзірлеген. Редакторы А. Семенов. Көркемдеген суретші А. Шипов. Жинақ М. Әуезовтың «Қазақ халқыныңҰлы ақыны» деген көлемді мақаласымен ашылып, ақынның өлеңдері (156), дастандары (3) және қарасөздері енгізілген. Қарасөздерін А. Шкловский, отыз жетінші сөзін Л. Соболев аударған. Кейбір есімдері мен атауларына Ы. Дүйсенбаевтың түсініктемесі берілген. Абай өміріне байланысты мекен-жайлардың фото-суреттерімен, ақын қолжазбасының көшірмесімен танысуға болады. Кітап көлемі 12,6 баспа табақ, 18 мың дана болып басылған.
1958 жылғы басылым - ақынның Қазақ әдебиеті мен өнерінің онкүндігі қарсаңында Қазақтың Мемлекеттік көркем әдебиет баспасынан жарық көрген таңдамалы шығармалар жинағы. Жинақты баспаға әзірлеген ҚазССР ғылым академиясының Тіл және әдебиет институты. Кітап М. О. Әуезовтың «Қазақ халқының ұлы ақыны» деген көлемді зерттеу мақаласымен ашылған. Жинаққа ақынның өлеңдері, дастандары мен ғақлия сөздері енгізілген. Кітап соңында Ы. Дүйсенбаевтың ақын шығармаларына түсініктері, жеке атаулар мен кісі есімдер сөздігі берілген. Жинақтан көптеген деректі фотоматериалдар табуға болады. Кітап көлемі 12,6 баспа табақ, 18 мың дана болып басылған.

1966 жылғы басылым[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1966 жылғы басылым - ақынның Москва мен Ленинградтағы «Советский писатель» баспасынан «Ақындар кітапханасы» айдарымен жарық көрген өлеңдер мен дастандар жинағы. Жалпы редакциясын басқарған Вс. А. Рождественский. Кітаптағы «Абай Құнанбаев» деген көлемді кіріспе мақаланы жазып, ескертулерін әзірлеген Г. М. Қамбарбаева. Жинақ ақынның портретімен ашылады. Ақынның 95 өлеңі, 3 дастаны енгізілген. Кейбір өлеңдері мен дастандарына түсініктеме, жеке сөздер мен атаулар сөздігі берілген.

1970 жылғы басылым[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1970 жылғы басылым - ақынның «Жазушы» баспасынан жарық көрген «Ғақлия сөздері». Аударған С. Санбаев. Бұл ақынның ғақлия сөздерінің орыс тіліндегі алғашқы толық жинағы. Кітаптың бірінші бетіне Абайдың М. Қисамединов салған суреті берілген. Көлемі 4,3 баспа табақ, 56 800 дана болып басылған.

1980 жылғы басылым[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1980 жылғы басылым - ақынның «Жалын» баспасынан жарық көрген лирикалар жинағы. Құрастырған К. Бақбергенов. Сыйлық кітап ретінде шығарылып, суретші А. Рахманов керкем безендірген. Жинаққа ақынның 52 өлеңі енгізілген. Кітап Көлемі 3,1 баспа табақ, 50 мың дана болып басылған.
Абайдың 1980ж. Алматыдағы «Жалын» баспасынан орыс тілінде жарық көрген лирикалық өлеңдер жинағы. Көлемі 8,04 баспа табақ, 20 мың дана болып басылған. 1970 жылғы басылым - ақынның Москвадағы «Художественная литература» баспасынан жарық көрген таңдамалы шығармалар жинағы. Құрастырған Ы. Дүйсенбаев. Кітап ақынның суретші И. Исабаев салған портретімен және М. О. Әуезовтың көлемді кіріспе мақаласымен ашылған. Жинаққа Абайдың 117 өлеңі мен 3 дастаны енгізілген. Жеке атаулар мен кісі есімдеріне тұсініктеме берілген. Кітап ақын өмір сүрген замандағы ауыл өмірінің көріністерімен көркем безендірілген. Көлемі 9,26 баспа табақ, 10 мың дана болып басылған.

1982 жылғы басылым[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1982 жылғы басылым - ақынның «Жалын» баспасынан жарық көрген «Ғақлия сөздерінің» 3- басылуы. Аударған С. Санбаев. Әр сөз жаңа беттен басталады. Кітапты суретші Б. Пак көркем бөзендірген. Көлемі 4,8 баспа табақ, 99 мың дана болып басылған.

1985 жылғы басылым[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1985 жылғы басылым - ақынның «Жазушы» баспасынан жарық көрген тандамалы өлеңдер жинағы. Құрастырған А. Л. Жовтис. Кітап ақынның: «Мен бір жұмбақ адаммын оны да ойла...» деген өлең жолдарымен және М. О. Әуезовтың Абай туралы бір ауыз пікірімен ашылған да, Әуезовтың «Абай Құнанбаев» деген көлемді шолу мақаласымен аяқталған. Жинаққа ақынның 66 өлеңі енгізілген. Көлемі 4,6 баспа табақ, 10 мың дана болып басылған.

Абай шығармаларын орыс тіліне аударған ақын-жазушылар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • М. Петровых
  • Д. Бродский
  • П. Карабан
  • А. Жовтис
  • А. Гатов
  • В. Звягинцева
  • Вс. Рождественский
  • Ю. Нейман
  • Л. Езеров
  • П. Шубин
  • А. Штейнбергер
  • М. Замаховская
  • С. Санбаев
  • Р. Сейсенбаев
  • М. Тарловский
  • К. Липскеров
  • А. Арго
  • О. Румер
  • Л. Руст
  • Л. Шифферс
  • А. Глоба
  • Г. Пагирев
  • Л. Пеньковский
  • А. Старостин
  • С. Ботвинник
  • М. Зенкович
  • К. Серікбаева
  • В. Бугаевский
  • М. Касаткин
  • А. Ничай
  • В. Державин
  • С. Липкин
  • Е. Винокуров
  • В. Шкловский
  • М. Луконин
  • Л. Кривощеков
  • А. Семенов
  • В. Антонов
  • Д. Рябуха
  • Роом

сондай-ақ В. Бугаевский «Әзім әңгімесін», А. Глоба «Ескендір», «Масғұт» дастандарын, А. Шкловский қарасөздерін, Л. Соболев Отыз жетінші сөзін аударған.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9