Оңтүстік Балқаш артезиан алабы

Артезиан суының сызбасы.

Оңтүстік Балқаш артезиан алабы – жер асты суы бар өңір; оңтүстік және оңтүстік-шығыста Жетісу (Жоңғар) Алатауы, оңтүстік-батыста Шу-Іле тау жоталарымен шектеліп, солтүстігінде Балқаш көліне дейін созылып жатыр. Судың минералдығы оңтүстік, оңтүстік-батыс бағыттардан Балқаш көліне қарай 0,5 – 1 г/л-ден 30 – 50 г/л-ге дейін артады. Алаптың әр бөлігіндегі арынды сулы қабаттарының үстінде аллювийлі шөгінділерде және көбінесе өзен аралықтарындағы үрмелі үгінді құмдардан құралған құмшағылдарда арынсыз грунт сулары кең таралған. Олар 1 – 30 м тереңдікте қалыптасқан. Бұл шөгінділердегі су өнімділігі 0,1 – 2 л/с, минералд. 0,5 – 2 г/л-ден аспайды.

Аумағы

Жалпы аумағы 80 мың км²-ден астам. Артезиан алабы екі бөліктен (батысында Іле-Қаратал, солтүстік-шығысында Ақсу-Лепсі ойыстарынан) тұрады. Олардың аралығында аласа Үшкөл тау жотасы орналасқан.

Даму тарихы

Ойыстарда палеозойлық метаморфты тау жыныстарының үстінде негізгі арынды сулы қабаттар бар. Олар жоғарғы палеоген мен неоген дәуірлерінің құм, құмтасты шөгінділерінде 40 – 600 м тереңдікте орын алған. Су өткізбейтін қабатшалармен бөлінген әр сулы қабаттың қалыңдығы 20 – 100 м-ден аспайды. Бұл қабаттарға жеткізіле қазылған ұңғымалардан шыққан су солтүстік, солтүстік-шығыс бағыттарда жер бетінен 5 – 30 м-ге дейін көтеріліп төгіледі. Олардың су өнімділігі 5 – 50 л/с аралығында.

Сілтемелер

• Балқаш
• Артезиан сулары
• Жер асты сулары