Популяция тығыздығы мен табиғаты
Популяция саны мен тығыздығы оның қасиеттерін сипаттайтын негізгі көрсеткіш болып саналады.
Популяция саны дегеніміз белгілі бір көлемдегі немесе аумақтағы даралардың жалпы саны. Организмдер саны табиғатта тұрақты болмайды. Даралардың өсімталдығы мен шығынына байланысты өзгеріп отырады.
Популяция тығыздығы белгілі бір көлемдегі немесе кеңістіктегі даралардың саны мен биомассасының салмағымен өлшенеді. Мысала, 1 гектардағы шыршалардың саны - 150; 1м3 көлеміндегі су дафнияларының биомассасы - 0,5 г т,б.
Популяциялардың тығыздығы олардың санына байланысты өзгеріп отырады. Тығыздықтың шексіз өсуі мүмкін емес. Ол үшін даралардың кең таралуына қолайлы жағдай мен кеңістік болуы тиіс. Организмдердің кеңістікте таралуы оларды шектеуші кедергі кездеспейінше жүре беруі мүмкін. Осыған орай популяциялардың кездейсоқ, біркелкі, топтанып таралу жолдары бар.
Кездейсоқ таралу - тек бірегей ортаға тән құбылыс. Мысалы,егістіктерде зиянкес жәндіктердің таралуы алғашында кездейсоқ болғанымен, бірте-бірте көбейе түсіп топтанады немесе шашырайды. Организмдердің топтанып таралуы жиі кездеседі әрі кездейсоқта болуы мүмкін. Мысалы, орманда ағаштар алғашында топтанып кездессе, бірте-бірте біркелкі тарала бастайды. Өсімдіктердің таралуы спора, тұқым, жеміс арқылы жүзеге асады. Ал жануарлар белсенді немесе енжар таралуы мүмкін. Мысалы, түлкі, бұғы, т.б белсенді таралады.Енжар таралу көбінесе баяу қозғалатын жануарларға тән. Белсенді таралатын организмдерге шекаралық шектеу болмайды, ал енжар организмдерде айқын байқалаттын шекаралық аймақтар жиі кездеседі. Оларды біз қосмекенділер, жорғалаушылар тіршілігінен көреміз.
Популяциялардың аймақтарының кең немесе тар болуы организмдердің дене мөлшеріне, қозғалу белсенділігіне, қорек қорына, тағы да басқа абиотикалық факторларға байланысты болады. Популяцияиның тығыздығы мен санының тұрақты болмауы адамның іс әрекеттеріне де тікелей байланысты.