Пропорция

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Пропорция[1] (латын тілінде proportіo — ара қатынас, аралық өлшем), математикада — a, b, c, d төрт шаманың екі қатынасы арасындағы теңдік: , немесе басқаша жазғанда . Мұндағы a мен d — пропорцияның шеткі мүшелері, ал b мен c — ортаңғы мүшелері деп аталады.

Пропорцияның негізгі қасиеттері

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  • Егер болса, онда
  • Егер болса, онда
  • Егер болса, онда
   ,
   .
  • Егер болса, онда
   ,
   .
  • Егер болса, онда
   ,
   .

Гармоникалық пропорция

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Гармоникалық пропорция (грекше "һармоникос"—"үндес, реттелген" және латынша "пропорция" — "қатынас, өлшемдес") — орта мүшелері өзара тең, ал соңғы мүшесі алғашқы мүше мен орта мүшенің айырымы болатын пропорция:

санының гармоникалық пропорция құрайтын екі қосылғышқа: және жіктелуі гармоникалық бөлу немесе алтын қима деп аталған, сондай-ақ шеткі және орта қатынасқа бөлу деп те аталған. [2]

  • Қазақ энциклопедиясы
  1. Қазақстан энциклопедиясы, VII-том
  2. "Математикалық ойашар", "Қазақ энциклопедиясы" Алматы, 2009