Радиобайланыс кедергісі

Радиобайланыс кедергісі — байланыс аппараттары, құрылғылары мен кешендерінің қалыпты жұмыс істеуіне кедергі келтіретін және әр түрлі техникалық құралдардың жұмыс өлшемдерінің есептік (нақтылы) мәндерінің ауытқуын тудыратын құбылыстардың кең аумағы.Кедергілер байланыс жүргізуді, мәліметтерді беруді және т.б. қиындатады.

Радиобайланыс кедергісінің арнайы техникалық құрылғылармен және қарсыластың әрекеттерімен ұйымдастырылуы, сондай-ақ өз әскерлерінің әр түрлі техникалық құралдары, аппараттары және құрылғыларының бір уақытта жұмыс істеуінен пайда болуы мүмкін.

Радиобайланыс кедергісі мынадай негізгі белгілері бойынша топтастырылуы мүмкін: кедергі тудыратын физикалық алқаптар;

• пайда болу көздері;
• таралу ортасы;
• қолдану аумағы мен тәсілдері,
• жиілік диапазондары және басқа да өлшемдері бойынша.

Радиобайланыс кедергісі тудыратын физикалық алқаптар бойынша электрлік, магниттік, электрмагниттік болып бөлінеді. Пайда болу көздері бойынша кедергілер әдетте, жасанды және табиғи болып бөлінеді.

Жасанды кедергілер электрмагниттік және басқа қуаттарды сәулелендіру құрылғыларымен немесе осы қуатты ыдырататын шағылдырғыштар арқылы тудырылады. Сонымен қатар, олар арнайы жасалған (ойластырылған немесе ұйымдастырылған) және арнайы емес (өзара, жүйе ішіндегі) болуы мүмкін. Арнайы жасалған кедергілер тобы өнеркәсіптік деп аталады. Ол көліктік құралдардың әр түрлі электрқозғалқыштары және тұрмыстық аспаптар, электрбайланыс аппараттары, электр тасымалының жоғары вольтты желілері, жоғары жиіліктегі аппараттар жұмыстарынан және т.с.с. пайда болады.

Өзара кедергілердің тууына біртекті техникалық құралдардың бір уақытта жұмыс істеуі, ал жүйе ішіндегі кедергілерге механикалық және радиотехникалық құрылғылардың өз шулары себеп болады. Табиғи кездерден пайда болатын табиғи кедергілер болып келеді.

Радиобайланыс кедергісі таралу ортасына қарай ғарыштық, атмосфералық болып бөлінеді.

Ғарыштық кедергілер галактикалық сәулелер мен бөлшектердің, Күн, Ай радиосәулеленуінің және галактикадан тыс топтар әсерінің нәтижесі болып табылады.

Атмосферадағы Радиобайланыс кедергілері найзағайлық разрядтардан, ультракүлгін және ғарыштық сәулелер ықпалымен электрлік зарядтардың атмосферадағы жылжуынан, түрлі ұшу аппараттарының электрленген үшкір қырларынан электр тарауынан және басқалардан туындайды.

Қолдану аумағы мен тәсілдеріне, жиілік диапазондарына және басқа өлшемдеріне қарай радиоэлектрондық (радио және радиотехникалық) құралдар (РЭҚ), сымды байланыс құралдарының кедергілері болып бөлінеді.

РЭҚ кедергілері белсенді немесе енжар болады.

Белсенді кедергілер арнайы таратқыштардан пайда болады және әсер ету сипатына қарай РЭҚ бүркемелеуші және ұқсатушы (жалған хабарлаушы), көздеу және бөгет, бағытталған және бағытталмаған, үздіксіз және импульсті болып бөлінеді.

Енжар радиобайланыс кедергіслері объектілердің электрмагниттік толқындар қуатының табиғи және жасанды шағылдырғыш пен объектілерден шағылуы салдарынан пайда болады. Олар шағылған электрмагниттік толқындарды қабылдау принципінде жұмыс жасайтын РЭҚ-ға қарсы қолданылады.

Сымды байланыс құралдарының радиобайланыс кедергісі берілетін хабарларды бұрмалайтын немесе аппараттың жұмыс істеу қабілетін бұзатын, сым (әуелік, кабельдік) желілеріне ықпал ететін сыртқы электрмагниттік әсерлер болып келеді.