Радиометрияда қолданылатын физикалық шамалар

Радиациялық химия мен гигиенада мына шамалар қолданылады: иондаушы сәуле шығару деп ортаның тікелей немесе қосалқы жолмен иондайтын сәуле шығаруды атайды. Бұған радиоактивті ядролардын (нуклидтердің) барлык сәуле шығару түрлері, сондай-ак рентген сәулесін шығару жатады. құрамында радионуклиді болатын берілген В затының радиоактивтілігін берілген бірлік уақыт ішінде ыдыраған атомдардың санымен өлшейді. Оны Бк деп белгілейді, бір Бк (Беккерель) секунд ішінде бір ыдырауға сәйкес. Радиоактивтіліктің жүйеден тысқары өлшемі - Кюрри-Ки. Қолданылмалык жағдайда:1 Ки = 3,7 • 10ю Бк, яғни бір кюри, бір еекундтағы 37 миллнард радиоактивтік ыдырауға сәйкес немесе 1 г радий элементінің ыдырау санына тең, ол 2^Ra (To. 5=1590 жыл). Радиоактивті заттың боліп шығаратын болшек саны (а, (З.ү, ), онын акгивтігіне пропорционал. Берілген В затының радиоактивтігін А„ таңбасы арқылы белгілейді.

Заттың меншікті радиоактивтігі

Заттың меншікті радиоактивтігі зат активтігінің онын массасына қатынасымен анықталады. Әрбір радионуклидтерге жартылай ыдырау кезеңі тэн және оны Ті/2, Т0/2 деп белгіленеді де, уақыт бірлігімен өлшенеді, әрі ол радиоактивті изотоптың жартысы ыдырайтын уақытқа сәйкес келеді.

Радиоактивтік ыдырау тұрақтысы

Радиоактивтік ыдырау тұрақтысы (ʎ) уақыт бірлігінде ыдырайтын радиоактивті атомдардың үлесіне тен шамамен анықталады: dN=-X-Ndt, мұндағы dN - ыдыраған атом саны, Т - атом саны, dt - ыдырау уақыты. Жартылай ьідырау кезеңімен келесі қатынас арқылы байланысқан: ХТ,Һ5 = 1п2 = 0,6931 кері уақытпен өлшенеді: с1, мин1, тәулік1. сәтке1, жыл сәуле шығару үлесі - 1 кг заттың сіңірген кез келген сәуле шығару энергиясы. Оны оптикалық тығыздық сияқты D әрпімен белгілейді, бірлік өлшемі - грей: 1 грей - 1 Дж Кг ' - Басқаша айтқанда, бір грей - иондаушы сәуле шығарудың энергиясы мен түріне тәуелсіз массасы 1 кг заттан 1 Джоульге тең энергия бөлінетін сәуле шығару үлесі. Жүйеден тысқары бірлікке іс жүзінде пайдаланылатын бірлік өлшем, үлесі- pad: 1 Гр = 100 pad; 1 pad = 0,01 Дж • кг"¹ = 10э Дж • г"¹ Сәулелендіру мерзімі артқан сайын оның үлесі өседі, ал бірдей жағдайда сәулелендіргендеп үлесі, сәулелендіретін заттың құрамына тәуелді. Сәуле ауруына душар болған адамда 1-2 Гр үлесіне сәйкес болса, мұны жеңіл түрі деп есептейді, әдетте, бұл аурудан ешбір емсіз-ақ айығып кетуге болады.

Бөлшектер ағынының тығыздығы

Бөлшектер ағынының тығыздығы ионданушы белшектер санының өздері қиып өтетін аудан көлеміне катынасымен аныкталады, ол ф символымен белпленеді, [3-бөлектің немесе фотоннын бірліпмен м2 с өлшенеді. Иондаушы сәуле шығарудың энергия ағыны - (Ғ_н символымен белгіленеді, өлшемі Вт) иондаушы сәуле шығарудың қандай да бір қима аркылы алып өткен энергиясының dE осы энергияны өткізуге кеткен dt уақытқа катынасы: dF„ =dE/dt.