Райымжан Әзиханұлы Бөкейханов

Райымжан Әзиханұлы Бөкейханов (1908-1993) - Байырғы Семей облысына қарасты Қарқаралы уезіндегі Тоқырауын болысының №7 ауылында (Қазіргі Қарағанды облысы , Қоңырат ауданы) 1908 ж. туған.

Халқымыздың ұлт азаттық күресіндегі Алаш қозғалысының бас көсемі, Алаш партиясы мен Алашорда өкіметінің төрағасы Әлихан Нұрмұқамбетұлы Бөкейхановтың (1866-1937) бірге туған інісі Әзихан Нұрмұқамбетұлы Бөкейхановтың белбаласы, яғни Әлиханның немере інісі.

1924 ж. Қарқаралыдағы жетіжылдық мектепті бітірген соң Семейдегі Потанин атындағы екінші басқышты мектепке келіп оқуға түседі. Ол осында немере ағасы Әлиханның үзеңгілес серіктеседі, болашақ математика профессоры Әлімхан Ермековтың тәрбиесінде болады,құрдастары Сәдуақас Боқаев және Алексей Маркушевичпен достасады.

1925 ж. ақылшы ұстазы Ә.Ермековтың кеңесі арқасында және Семей қалалық білім беру бөлімінің жолдамасымен А.И.Маркушевич екеуі Ташкенттегі Орта-Азия мемлекеттік университетінің физика-математика факультетіне оқуға түседі. Кезінде Орта-Азия мемл. университетін бітірген, Ташкенттегі Қазпединститутының ректоры (1929-33) және Қаз.ССР халықағарту коммисары болған Әлімхан Ермековтың қарындасы Дәмештің күйеуі Темірбек Жүргенов(1898-1939) Райымжан мен оның достарына орасан зор қамқорлықтар жасайды.

Орта-Азия мемлекеттік университетінде маңдайалды үлгеріммен оқып жүрген кезде оның «жанкүйер жазғыш достары» жалалы хатты жаңбырдай жаудырады. Олардың айтар басты айғақтары: «Райымжан-кеңес өкіметі мен компартияның саясатына қарсы, Алаш көсемі Әлімханның немере інісі; оған кеңестік оқу орнында орын болуы мүмкін емес». Соңына түскендер 1929 ж. 4 курста үздік үлгеріммен оқып жүрген ғылым сүйер студентті университеттен кетуге мәжбүр етеді.

1929-38 жылдар арасында Ташкентте педтехникумда, жұмысшы-батрақ мектебінде, Алматыдағы зооветинститутында математикадан сабақ береді.

1938 жылдан бастап математика және физика пәндері бойынша оқу кітабын шығаратын баспада үзіліссіз қызмет етеді. Ол көптеген оқулықтың редакторы немесе ортақтас авторы. Бейнелеп айтқанда, қазақ математикасы тілінің абзал абызы.

Ақтөбелік жазушы Қуандық Шаңғытбаевпен бірлесіп, Г.Чернышевскийдің «Не істеу керек?» деген романын қазақ тіліне аударған көркем тәржімеші.