Саламандралар тұқымдасы
| Саламандралар | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Тектері | ||||||||||||
|
Calotriton |
Саламандралар тұқымдасы (лат. Salamandridae) – Дене пішіндері кесірткелерге ұқсайды. Ұзын құйрықтары жұмыр, немесе екі бүйірінен кысыңқылау келеді. Аяқтары жақсырақ дамыған. Дернәсілдері сыртқы желбезекпен тыныс алады, ал ересектерінде желбезек болмайды — өкпесі және терісі арқылы тыныс алады.
- Бұл тұқымдасқа Еуропада, Кавказда, Сибирьде және Орта Азияның кейбір жерлерінде таралған тритондар және саламандралар жатады.
Өкілдері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Жалды тритон
- кәдімгі тритон
- Саламандра
Биологиялық сипаттамасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бұлар жаз кезінде, шағын ақпайтын, немесе жай ағатын аздыкөпті өсімдігі бар су]ларды мекендейді. Көбеюі мен дернәсілдерінің дамуы су қоймаларында өтеді. Күзге қарай тритондар судан шығып, ағаштың түбіне, тастың астына, жердің жарығына паналайды. Қыста құрғақ түбірлердің, құлаған ағаштардың астында қыстап шығады. Көктемде, қар кете бастағанда қайтадан су қоймаларына оралады. Жануартекті заттармен коректенеді. Кәдімгі саламандралардың (Sаlаmаndга) бірнеше түрлері Орта және Оңтүстік Еуропа, Батыс Кавказда, Кіші Азияда және Солтүстік Африкада таралған.
Саламандра саламандралар тұқымдасының өкілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Саламандралар негізінен: денесі үлкен, икемсіз, құйрық үстінде тері қатпары жоқ, әдетте теңбіл түсті болады. Теңбіл, немесе отты саламандра Еуропада, Кіші Азия мен Солтүстік Африканың дымқыл, қараңғы тоғайларында тіршілік етеді. Күндіз ағаш тамырларының, тастың астында және індерде болады. Түнде активті, күндіз тек қана жауынды күндері сыртқа шығады. Тритондарға қарағанда саламандралардың тіршілігі су орталығымен оншама байланысты емес. Дене мөлшері 18—28 сантиметрдей. Көпшілік жағдайда құрлықта ұрықтанады; бұл кезде еркегі мен ұрғашысы жақындасып, бір-біріне клоакаларын беттестіреді. Суда да ұрықтануы мүмкін, онда еркектері сперматофораларын қапшықшаларға салып, су астындағы заттарға іліп кетеді де ұрғашылары жоғарыда айтқандай оны клоакалары арқылы қабылдайды.
Қоректенуі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Саламандралардың көбі – етқоректі. Олар кішкене бақалармен, омыртқасыз жануарлармен, ұлулармен және құрттармен қоректенеді. Сонымен қатар, олар балықты да жей алады. Құрғақта жүргенде жәндіктермен, шырышты ұлулармен және құрттармен қоректенеді. Құрғақта өмір сүретін саламандралардың көбінің жәндіктерді ұстайтын ұзын жабысқақ тілдері болады. Кейбір саламандралар жәндіктерді ұстау үшін хамелеондар секілді тілдерін бірнеше сантиметр қашықтыққа соза алады.
Мекен ету орталары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Әдетте саламандралар дымқыл орманды аймақтарды мекендейді. Көп жағдайда оларды шіріген бөренелерден, таяз індерден және ормандардағы жапырақ қабаттарының астынан кездестіруге болады. Кейбір саламандралар суда өмір сүрсе, кейбіреулер қараңғы жерасты үңгірлерінде тұрады.
Тағы қараңыз[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ «Омыртқалылар зоологиясы» С. П. Наумов- Алматы «Мектеп» баспасы