Сарыбай би Айдосұлы
| Сарыбай би Айдосұлы | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Қайтыс болған күні | |
| Ұлты | |
| Қызметі | |
| Әкесі |
Айдос Пірімқұлұлы |
Сарыбай би Айдосұлы (1821, қазіргі Алматы облысы, Жамбыл ауданы, Қайназар өзенінің бойында – 1890) — қазақ биі. Сарыбайдың әкесі Айдос, оның әкесі Пірімқұл да, Ыстыбай да (Жамбылдың арғы бабасы) бәрі шетінен ел қорғаған батыр, әрі шешен, би болып өткен.[1]
Оқиға
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Жаздың бір күндері қазақ, қырғыз Сусамыр жайлауын жайлап отырғанда Шәбден манап қасында отырған Сарыбай биге қарап:
– Қартайған адамның неше түрі болады? - деп, төтеннен сұрақ қойыпты. Сарыбай ойланбастан:
– Қартайған адамның үш түрі болады - депді. Шәбден манап:
– Қане, ол үш түрің қандай? - дегенде, Сарыбай:
– Қарт адам не дана, не бала, не шала болады, - дейді
– Қане, оны өлеңдетіп айтып берші?
Сонда Сары би өлеңдетіп:
Еліне қадірі болса,
Дана емей немене?
Өсек-аяң тасыса,
Шала емей немене?
Алжып елден қашса,
Бала емей немене?
Бұл жауапқа Шәбден риза болыпты да:
– Сарыеке, сізді дуалы ауызды көсем, төтеннен сөз табатын шешен деуші еді жұрт, рас екен ғой. Кешелі бері бұған көзім жетті. Әй, жігіттер, қайдасыңдар! Мына Сарыбайға ат, шапан сыйлаңдар, алдына бір үйір жылқы салып беріңдер! - деген екен дейді.
Сарыбай бидің нақылдары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Мұңайғанға мұң бар, Жылағанда сыр бар.
Түйеден жығылсаң шудасын төсейді, Есіктен жығылсаң тұяғын төсейді.
Күндес қатын-керіс, Мұңдас жақын-өріс.
Алты бала тапқан ананы, Алпамса деңіз.
Екі сөйлеген қарияның қадірі кетеді, Жетімді жетім деп қорлама, Ол да бір күні жетілер. Бай бай деп бұлдама, Ол да бір күн өкінер...[2][3]