Мазмұнға өту

Сарыжағал қараторғай

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет

Сарыжағал қараторғайқараторғайлар тұқымдасына жататын басқа туыс өкілі. Бұл туыстың латынша аты Acridotheres, яғни «шегіртке жегіш» деп аталғанымен, ол басқа жағынан атағы шығып отыр – дауыс пен ән үніне барып тұрған еліктегіш және кенеттен қоныс аударғыш түрдің нақтылы мысалы болып табылады. Осыдан 100 жыл бұрын ол «фуған қараторғайы» деп аталған. Бұрын бұл құс Орта Азияда кездеспейтін, алғаш рет оны Термез қаласында кездестірді. Келесі 50 жылда ол бүкіл Өзбекстанда қоныстанды. Қазақстанның оңтүстік шекарасында 1959 жылы пайда болды, сөйтіп соңғы 40 жылда Тянь-Шань тау бөктері мен шөлді аймақ – Жезқазғаннан Аягөз, Алакөлге дейінгі жерлерді қоныстанды. Бұл құстың пайда болуы және санының тез өсуінен, кей жерлерде кәдімгі қараторғай жоғалып кетті. Ол тіршілікке бейімді, әрі ірі бұл құспен бәсекені көтере алмады. Бұл құстың дыбысқа еліктегіштік дарыны бұрыннан белгілі болған. Өзбекстанда оларды шайханаларда келушілердің санын көбейту үшін ұстаған. Құстар тез 1-2 сөйлемді жаттап алып, адамдарды шақыратын болған. Бізде тіршілік ететін сарыжағал қараторғай оңай музыкалық шығармаларды, көбіне әйгілі әндердің әуенін керемет дәлдікпен орындайды.