Сент-Бёв, Шарль Огюстен де
Шарль Огюстен де Сент-Бёв (фр. Charles Augustin de Sainte-Beuve; 1804 жылдың 23 желтоқсаны, Булонь-сюр-Мер —1869 жыл 13 қазан, Париж) —Француз сыншысы және ақыны. ХҮІ-ХІХ ғасырлардағы француз әдебиетінің тарихын, француз театрының қалыптасу жолдарын, Шатобриан т.б. драматургтер шығармашылығын зерттеуші. Негізгі еңбектері: “ХҮІ ғасырдағы француз поэзиясы мен француз театрына тарихи және сыни шолу”, “Пор-Рояль”, “Шатобриан және оның Империя кезеңіндегі әдеби топ”.
Шарль мектептi тәмамдағаннан кейiн Мезьередегi әскери-инженерлiк мектепке қабылданады. 1761 жылы Шарльға лейтенант шенi берiлiп, Мартиника аралында әскери форт салуға жiберiледi. Тоғыз жылдық құрылыс практикасынан кейiн Шарль Францияға қайтып оралады. 1776 жылы “Архитектураға қатысы бар, статиканың кейбiр мәселелерiне максимумдар және минимумдар әдiсiн пайдалану туралы" – еңбегiн жариялайды. Кезектi ғылыми жұмыстары жiбек жiптi және шашты бұраған кездегi физикалық заңдылықтарына қатысты. Үйкелiстi зерттеу жұмыстары (1781ж.) оны жаңа жетiстiктерге жеткiздi. Бұл еңбектерi үшiн Шарль Париж ғылым академиясының сыйлығын алады, кейiннен бұл академияның мүшесi болып сайланады.
1784 жылы Шарль “Бұрау кезiнде бұрау бұрышына пропорционал реакция күшi бар металл жiптердiң қасиетiне негiзделген – электрлiк салмақтарды" ойлап тапты. 1785 жылы ол “электрдiң iргелi заңын" ашты, ол былай айтылады: аттас зарядталған екi кiшкене шариктердiң тебiлу күшi бұл шариктердiң центрлерiнiң арақашықтығының квадратына керi пропорционал. Бұдан кейiн Шарль электр күшiнiң зарядтардан тәуелдiлiгiн орнатып, физика тарихында Шарль заңы деп аталатын заңды тұжырымдады. Шарль электр және магнетизм мәселелерiне жетi жұмысын - “мемуарларын" арнады.
Шарль 70 жасында Парижде қайтыс болады. Француздың ойшыл ғалымының құрметiне электр зарядының бiрлiгi – Шарль (Кл) атауы 1881 жылдан берi практикада қолданылады.
Сент-Бёва әдеби өмірлік жолы іздеу жолы саналады. Шілде революциясынан соң ол Гюго ұйымынан шығып жаңа қызығушылықтарымен айналысты. Шілде монархиясына оппозицияда бола тұра, ол сенсимонизммен Ламеннэнің католиктік идеяларына көшті. 1844 жылы романтик Сент-Бёв Француз академиясына кіреді, онда роялисттер мен классицизм жақтаушыларымен танысады, бірақ 1848 жылы «Chateaubriand et son groupe littéraire sous l’Empire» кітабын шығарады. Кейін ол Наполеону III бағынады, легитимисттер мен орлеанисттердің қарсыласына айналады, өмірінің соңғы жылдары клерикализмге қарсы шықты.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]• Кроме указ. в тексте: Poésies complètes (собр. стих. С.-Б.), P., 1840; Histoire de Port-Royal (история янсенизма), 4 vv., P., 1840—1848, 2-me éd., 5 vv., P., 1860; Portraits de femmes, P., 1844; Portraits littéraires, 2 vv., P., 1844, 3 vv., P., 1864; Portraits contemporains, 2 vv., P., 1846; Causeries du lundi, 15 vv., P., 1857—1862; Etude sur Virgile, P., 1857; Nouveaux lundis, 13 vv., • Кушетки мадам Рекамье — имя, ставшее нарицательным| http://artwood.org.ua/recamier.html