Социологиядағы психологизм

Социологиядағы психологизм

Социологиядағы психологизм - 19-шы ғасыр ақырында қоғам дамуы туралы кеңінен тараған субъективтік- идеалистік концепция. Социологиядағы психологизм өкілдері әлеуметтік құбылыстарды жеке адам немесе коллектив психикасы арқылы түсіндірмекші болды. Социологиядағы психологизмнің негізін қалаушы американ социологы У. Уорд психикалық құбылыстардың материалдық негізін жоққа шығарып, психологиялық процестерді дербес, қоғамның қозғаушы күштері деп қарастырды. Француз социологі Г. Тард социологиядағы психологизмнің «еліктеу теориясының» негізін салды. Тардың теориясы байынша әлеуметтік процестердің негізі еліктеуде ( мода, дәстүр т.б). Қоғам – бір-біріне еліктейтін индивидтердің жиынтығы. Еліктеуді ол таза психикалық прогресс деп қарастырды.

Объективті көзқарастар

Социологиядағы психологизм көрнекті өкілінің бірі неміс социологі – Г. Зиммель 20-шы ғасырдың басында социологиядағы психологизм француз социологі Э. Дюркгеймнің «социологизмі» мен неміс социологі М. Вебердің « институтционализмнің» әсерлерінен өзінің дәстүрлі күйінен айырыла бастады. Қазіргі социологиядағы психологизм жеке ағым немесе бағыт емес, жалпы буржуазиялық социологияның методолистік принципі ретінде өмір сүріп отыр. Қоғамдық құбылыстарды тек психологиялық тұрғыдан түсіндіру американ әлеуметтік психологиясына, фрейдизм, неофрейдизмге тән. Социологиядағы психологизм буржуазиялық қоғамның таптық сипатын, әлеуметтік қайшылықтарын бүркемелеп, әр түрлі психологиялық әдістер арқылы жақсартуға тырысады. Социологиядағы психологизм – қоғам дамуын бір жақты түсіндіретін реакцияшыл ілім.