Спорттық бал билері

Бал биі

Спорттық бал билері нағыз эстетикалық және сәнді спорт түрі. Спортқа жатқызатын себебі - би көп энергияны, күшті, табанды жаттығуды қажет етеді. Спорттық бал билері екі топқа бөлінеді, оған еуропалық билер (стандарт) мен латын-америка билері жатады. Спорттық билер бойынша жарыс осы екеуі бойынша өткізіледі.

Тарихы

Мария-Антуанетта биге дайындық үстінде

«Бал» термині ортағасырлық Еуропада пайда болған, кәсіби емес, ақсүйектердің жұпты билерінен шыққан. Уақыт өте келе бұл билер түрлі өзгерістерге ұшыраған: Еуропа тарихының барлық дәуірлері - қайта өрлеу, ағартушылық, классицизм, романтизм, - өзіндік билер жиынын тудырып отырды. Бүкіл Еуропаның мәдени дамуының барысында бал биіне әр түрлі этникалық көздер және кәсіби билер әсер етіп отырды.

XX ғасыр бал билері XIX—XX ғасыр шегінде африкалық және латын-америкалық әндер мен би мәдениеті жандандырған жаңа еуропалық би негізінде құралды. Қазіргі заманғы бал билерінің басым көпшілігінің түп тамыры еуропалық би мектебінің астыртын техникалық өңдеуінен өткен африкалық билерден бастау алады.

1920-жылдары Англияда Императорлық би мұғалімдері қоғамы тұсында бал билері бойынша арнайы Кеңес құрылды. Ағылшын мамандары сол уақыттағы барлық белгілі билерді стандарттады. Осылайша билер байқауы қалыптасты және содан бері бал биі спорттық және қоғамдық болып екі бағытқа бөлінді. 1930-1950 жылдары стандартты бал билерінің саны оған 5 латын-америкалық билердің (рет бойынша: румба, самба, джайв, пасодобль, ча-ча-ча) қосылуы арқасында көбейді.

Қазіргі таңда спорттық бал билері бойынша жарыстар өткізіледі. Осы орайда бірнеше бағдарламалар қалыптасты:

• Еуропалық;
• Латын-Америкалық;
• Қоссайыс (он түрлі би);
• Еуропалық және Латын-Америкалық секвей (өзіндік әуенге орындалатын үш минуттық шоу);
• Еуропалық және Латын-Америкалық формейшн (8 жұптан тұратын ансамбльдер жарысы);

Әуесқойлық Әлем чемпионаттары WDSF (бұрынғы IDSF) қамқорлығымен, ал кәсіби әлем чемпионаттары Бүкіләлемдік би кеңесі қолдауымен өткізіледі. Әлемдегі айтулы жарсытар ағылшын жарыстары болып жалғасып келеді, атап айтқанда, UK Open и Блэкпуль фестивалі (ағл. Blackpool Dance Festival). Америка Құрама Штаттарында кейбір бал билерінің және олар бойынша би жарыстарын өткізудің өзіндік ұлттық нұсқасы сақталуда. Мысалы, «American Smooth» және «American Rhythm».

«Бал» сөзі латынның «ballare» деген сөзінен шыққан, және ол «билеу» деген мағынаны білдіреді. Бал билерінің барлығы жұпты және ол жұп кавалер мен ханымнан құралады. Еуропалық бағдарламада ханым мен кавалердің жұптық ұласуы тығыз және бидің толық орындалу барысында ол ұласу сақталады, ал латын-америкалық бағдарлама билерінде жұптардың ұласуы еркін, көбінесе қолдардың түйісуімен жүзеге асырылады.

Бал билерінің орындалуы белгілі бір икемдер мен жаттығуларды қажет еткендіктен, олардың қоғамдағы әйгілілігі уақыт өте төмендеді. 1960-жылдары твисттің пайда болуы жұп билердің аяқталуына әкелді. Вальс, танго, факстрот және т.б. сияқты билер көпшілікті көңілдендіре алмады. Осылайша бал биінің тарихында жаңа бет ашылды.

Еуропалық бағдарлама

Баяу Вальс

Еуропалық бағдарламаға (Стандарт) 5 түрлі би кіреді: Баяу Вальс, Танго, Вена Вальсі, Баяу факстрот және Квикстеп (Жылдам факстрот). Еуропалық бағдарламадағы барлық билер сызық бойымен (сағат тіліне қарсы бағытта айналу) қозғалу арқылы орындалады. Қыздар талапқа сәйкес ұзын көйлек, ал жігіттер қара немесе қара көк түсті фрак киеді. Жігіттердің мойнында галстук немесе көбелек (бабочка) болу керек. Фрактың орнына смокинг немесе көкірекше киіп билеуге де болады. Қазіргі заманғы биге арналған костюмдер күнделікті киетін костюмдерден тігісі арқылы ажыратылады, олардың бір ерекшелігі серіктестің костюмінің иық жағы қолдарын көтергенде түзу болып қалу керек.

• 
  Киім үлгілері
• 
  Киім үлгілері
• 
  Киім үлгілері
• 
  Киім үлгілері

Латын-Америкалық бағдарлама

Пасодобль

Латын-Америкалық бағдарламаға Самба, Ча-ча-ча, Румба, Пасодобль және Джайв билері кіреді. Латын-Америка билерінің ішінде тек самба мен пасодобль билері ғана сызық бойымен қозғалу арқылы орындалады. Ал қалған билерді орындау барысында бишілер бір орында қалады, алайда, кейде азды-көпті сызық бойымен (би алаңы бойымен қозғалып, бастапқы орнына қайтып келу немесе келмеу). Қазіргі таңда қыздардың жарыс көйлектері, ереже бойынша, қысқа, өте ашық және денеге жабысып тұруы керек. Жігіттердің жарыс костюмдері де денеге жабысып тұруы керек.

• 
  Киім үлгілері
• 
  Киім үлгілері
• 
  Киім үлгілері
• 
  Киім үлгілері

Бал билерінің классификациялары

Бишілер классификациясы

Би алаңында бәсекелестікке қабілетті болу үшін, спорттық бал билерінде бишілердің дайындық деңгейін көрсететін класстар жүйесі және бишілерді жас мөлшерімен бөлетін жастық категория жүйесі енгізілген. Бірінші бәсекелестікке шығу кезінде бишілерге ең төменгі класс (Н) беріледі. Төменгі класстарда барлық билерді билеуге рұқсат етілмеген. Жоғарғы класс әуесқой бишілерде.

Сілтемелер

• Республиканская Федерация Танцевального Спорта Мұрағатталған 9 сәуірдің 2012 жылы.
• Би порталы
• Қазақстандағы билер
• [1] Мұрағатталған 29 желтоқсанның 2011 жылы.