Сүйрік

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
(Стерлядь бетінен бағытталды)
Навигацияға өту Іздеуге өту

Сүйрік немесе Стерлядь (Acipenser ruthenus) - - бекіре тұқымдасына жататын балық, бекіре тұқымдастарының ішіндегі бірден-бір тұщы су балығы. Оны Каспий, Азов, Қара, Ақ, Баренц және Кара теңіздерінен, сондай-ақ Батыс Сібір өзендерінен аулайды. Орташа салмағы 250—800 г.[1]

Биологиялық сипаттамасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тұрқы 100-125 см, салмағы 12-16 кг, тұмсығы сүйір. Жұмыр денесінің сыртында 5 қатарлы сүйекті ірі қабыршақтар бар, екі бүйірі тарақ тіс тәрізді ұсақ пластинкалы. Сүйрік әдетте тұщы өзен суларын мекендейді[2].

Таралуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қара теңіз, Балтық, Каспий, Ақ теңіздерде, Еділ, Обь өзендерінде, Қазақстанда Жайық, Ертіс өзендері мен Бұқтырма, Зайсан көлінде бар.

Түрлері және көбею[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сүйріктің еуропа және сібірлік екі нәсілі болады. Жыныстық жағынан еркегі 3-7, ұрғашысы 5-12 жылда жетіледі, 2-3 жылда бір рет сәуірде-маусымда ағыны қатты суларға уылдырық (4-137 мың, диаметрі 2 мм) шашады. Уылдырығы 6-11 тәулікте жамып жетіледі, 22 жылға дейін өмір сүреді. Сүйріктің негізгі қорегі омыртқасыз жәндіктер, насекомдардың (хирономид т.б.) личинкалары. Қыс айларында қоректенбейді, су түбіндегі шұңқырларда қыстайды[3].

Қолданылуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Кәсіпті маңызы зор, еті дәмді, майлылығы 5,6-6,4%. Қоры азайып қалғандықтан соңғы жылдары Сүйрік жасанды су тоғандарында қортпамен будандастырып қолдан өсіріледі[4].

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: К54 Қоғамдық тамақтандыру.— Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 232 бет.ISBN 9965-36-414-1
  2. Қазақ Совет энциклопедиясы, 1976 жыл, Алматы,10 том, 420 бет
  3. Қазақ Совет энциклопедиясы, 1976 жыл, Алматы,10 том, 420 бет
  4. Қазақ Совет энциклопедиясы, 1976 жыл, Алматы,10 том, 420 бет