Сырдария-Түркістан өңірлік паркі
| Сырдария-Түркістан мемлекеттік өңірлік табиғи паркі | |
| ХТҚО санаты — II (Ұлттық парк) | |
| Жалпы мағлұмат | |
|---|---|
| Ауданы | 119 978,418 га |
| Құрылған уақыты | 5 қыркүйек 2012 |
| Сайты | http://stgrpp.kz/index.php/kz/ |
| Орналасуы | |
| 42°10′ с. е. 68°10′ ш. б. / 42.167° с. е. 68.167° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 42°10′ с. е. 68°10′ ш. б. / 42.167° с. е. 68.167° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Қазақстан |
| Аймақ | Түркістан облысы |
Сырдария-Түркістан мемлекеттік өңірлік табиғи паркі — Қазақстан Республикасының Түркістан облысында орналасқан заңды тұлға мәртебесі бар жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақ[1][2].
Табиғи саябақ Қазақстандағы Тоғай кермаралының популяциясы қалпына келтіріліп жатқан жалғыз саябақ. Сондай-ақ, жартастағы суреттер, сақ дәуіріндегі қорғандар, Отырар қалашығына қатысты археологиялық ескерткіштер бар.
Тоғай кермаралының тәлімбағы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Саябақтың аумағында тоғай кермаралының тәлімбағы бар. 2000 жылы WWF қаражаты есебінен Сырдарияның алқабында қаумал салынып, оған 2001 жылдың мамырында алғашқы 3 бұғы әкелінді. Кейінірек тәлімбаққа тағы Қарашеңгел аңшылық шаруашылығындағы бұғылар әкелінді. 2005 жылы Сырдариядағы су тасқынына байланысты бұғылар Шымкент хайуанаттар бағына көшіріліп, жануарлардың бір бөлігі қырылып қалады. Бір жылдан астам уақыттан кейін бұғылар қаумалға қайтарылады[3][4]. Тәлімбақта қайталанатын су тасқынынан қорғану үшін үйме салынды. 2009 жылы жабайы табиғатқа 10 жануар алғаш рет шығарылды[5]. Одан кейінгі жылдары тәлімбақтан жануарларды шығару жалғасты. 2019 жылдың аяғында «Сырдария-Түркістан» саябағы аумағында 158 бас марал мекендеген: қаумалда 83 және іргелес аумақта 75 бас[6][7]. 2020 жылы олардың саны 174 дараға дейін өсті: қаумалда 93 және жабайы табиғатта 81 дара[8].
Тәлімбақтағы маралдарды Сыр бойындағы тоғайлы ормандарға және Қазақстанның басқа аймақтарына қоныстандыру жоспарлануда. 2018 жылы тәлімбақтан 5 бас марал Іле-Балқаш қорығына көшірілді[9].
| Жыл | Саны | Жыл | Саны |
|---|---|---|---|
| 2001 | 3 | 2008 | 29 |
| 2009 | 34 | 2010 | 40 |
| 2011 | 46 | 2012 | 54 |
| 2013 | 65 | 2014 | 81 |
| 2015 | 103 | 2016 | 126 |
| 2017 | 135 | 2018 | 156 |
| 2019 | 158 | 2020 | 174 |
Филиалдары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Сырдария филиалы — 59 901 га
- Түркістан филиалы — 23 822 га
- Боралдай филиалы — 36 255 га[10]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Сырдария-Түркістан мемлекеттік өңірлік табиғи паркінің аумағын кеңейтудің жаратылыстану-ғылыми негіздеу жобасы (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Сырдария-Түркістан мемлекеттік өңірлік табиғи паркі (қаз.).
- ↑ Байдавлетов Р. Ж. Бұқар бұғыларын (Cervus elaphus bactrianus, Lydekker) сақтау және қалпына келтіру туралы Қазақстан Республикасының ұлттық баяндамасы (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Любовь Доброта Бұғылар тоғайға қоныстануда (5 ақпан 2016).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Бұқар бұғылары: қаумалдан тоғайға (29 мамыр 2009).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Bukhara Deer Conservation Status Update 2019 (ағыл.).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Любовь Доброта Бұқар бұғыларының аумағы (16 қараша 2018).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Бұхар бұғылары (қаз.).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Іле-Балқаш қорығында жабайы табиғатқа Бұқар бұғылары жіберілді (30 желтоқсан 2018).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Парк туралы (қаз.).