Тарышыл сұлыкеш
Тарышыл сұлыкеш | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
In Jardin des Plantes, Paris, France
| ||||||||||||||
Амандық күйі | ||||||||||||||
Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Екі-есімді атауы | ||||||||||||||
Emberiza calandra (Linnaeus, 1758) | ||||||||||||||
Синонимдері | ||||||||||||||
Miliaria calandra |
Тарышыл сұлыкеш (лат. Emberiza calandra) — Сарыторғайлар тұқымдасының Сұлыкештер туысына жататын құс, біздегі сұлыкештердің ең ірі денелісі (40-58 г).
Биологиялық сипаттама
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Сондай-ақ тарышыл сұлыкеш аталыгын аналығынан реңі бойынша ажыратуға болмайтын құстардың бірегейі, олардың реңі - бойлай созылган қошқыл жолақтары бар сұрғылт қоңыр. Дауысы - нағыз сұлыкештерше «шырылдау», ал аталықтары «ррррррррррррррр» деп құбылтып, ұзақ шырылдап, қатты сайрайды. Ұясын қалың шөп арасына жақсы жасырады. Салындыдағы 3-5 ірі теңбілді сұрғылт немесе саз түстес жұмыртқаларды аналығы 12-13 күн басады. Балапандар ұяда 9-12 күн болады, оларды ата- енелері қоректендіреді, бір жазда бір рет балапан өргізеді. Кешеуілдеген балапандар тамызда да кездесетініне қарамастан, аталықтар шілденің ортасынан-ақ сайрауын тоқтатады.
Таралуы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Тарышыл сұлыкеш Оңтүстік Еуропада, Солтүстік Африкада, Алдыңғы және Орталық Азияда кең таралган, Қазақстанда Тәңіртау және Жоңғар Алатауларының тау етектерінде және аласа тауларында қоныстанады. Әдетте сұлыкештер қыста көшіп жүретін болса да, Қазақстанның Қиыр Шыгысында тарышыл сұлыкеш кейде қыста кездеседі. Қазақстанның оңтүстігінде көктемде - ақпанның ортасынан бастап-ақ пайда болады. Сөйтіп, көп ұзамай, аталықтар шырылдап, әуендетеді. Тарышыл сұлыкештер қыркүйекте ұшып кетеді. Ташкенттің төңірегінде және оңтүстікке таман қыстайды.[2]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ BirdLife International Miliaria calandra. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. International Union for Conservation of Nature (2012). Тексерілді, 26 қараша 2013.
- ↑ Құстар: мектеп энциклопедиясы / А. Ф. Ковшарь, В. А. Ковшарь. - Алматы : Атамұра, 2010. - 352 б. : ISBN 978-601-282-168-0