Тағандар ұшып келді

Алексей Кондратьевич Саврасов

Тағандар ұшып келді, 1871

Грачи прилетели

Кенеп, майлы бояу. 62×48,5 см

Мәскеу

«Тағандар ұшып келді» — орыс суретшісі Алексей Саврасовтың (1830—1897) 1871 жылы жасалған хрестоматиялық пейзажы. Мемлекеттік Третьяков галереясында сақталған. Өлшемі — 62 × 48,5 см.

Бұл жұмыс Саврасовтың ең танымал туындысы болып есептелінеді, ал оның пайда болуы «орыс пейзаж кескіндемесінің дамуындағы маңызды кезең» ретінде қарастырылады.

Саврасов бұл жұмысын 1871 жылдың наурыз айында бастаған еді. Болашақ картинаға натуралық этюдтер суретшінің Костром губерниясына сапары барысында, Молвитино селосында (қазіргі Костром облысының Сусанино кенті) салынған еді. Картинада салынған храм кейпі XVII ғасыр соңында салынған Воскресен шіркеуі болып табылады. Суретші жұмыс жасаған орын оның картинаның сол жақ төменгі бұрышына жазған сөздерінен білінеді: «1871. Молвитино с. А. Саврасовъ». Саврасов шығармашылығының кейбір зерттеушілері суреттің бірінші нұсқалары мен этюдтері суретшінің Костром губерниясына барарына дейін Ярославль мен оның маңайларында салынған болуы мүмкін деп пайымдайды. Молвитино селосынан қайтқанннан кейін Ярославлде жұмысын жалғастырды, содан кейін мамыр айында келген Мәскеуде композицияны аяқтады. Суретші туындысын «Міне тағандар ұшып келді» деп атаған болатын. 1871 жылдың жазында Павел Третьяков картинаны Саврасовтан сатып алған еді.

Суретші Исаак Левитан «Тағандар ұшып келді» картинасын Саврасов шығармашылығында ең үздік туындыларының бірі деп санады. Сырттан көрінетін қарапайымдылығын ескере отырып, Левитан: «сіз бұл қарапайымдылық артында бұның барлығы жүрегіне жақын және қымбат көрінетін жұмсақ, жақсы суретші жанын сезінесіз …». Өнертанушы Алексей Фёдоров-Давыдов «Тағандар ұшып келді» картинасын көрнекті өнер туындысы деп танып, «бұл картинаның көркемөнердегі ғана емес, жылпы мәдениеттегі мағызы бар» деп атап өткен. Сыншы және музыкатанушы Борис Асафьев бұл картинаны «орыс пейзажы саласының көркем жаңаруының озық символы» деп атап, және Саврасов бұл туындысымен «Көктем мен көктемнің жаңа сезімін» ашқанын жазған.

Әдебиеттер

• Асафьев Б. В. Избранные труды. — М.: Издательство Академии наук СССР, 1955. — Т. 4: Избранные работы о русской музыкальной культуре и зарубежной музыке.
• Бенуа А. Н. История русской живописи в XIX веке. — М.: Республика, 1995. — 448 с. — ISBN 5-250-02524-2.
• Гомберг-Вержбинская Э. П. Передвижники. — Л.: Искусство, 1970. — 236 с.
• Горина Т. Н. Алексей Кондратьевич Саврасов. — М.: Советский художник, 1965. — 56 с.
• Добровольский О. М. Саврасов. — М.: Терра — Книжный клуб, 2001. — 304 с. — (Мастера). — ISBN 5-300-02986-6.
• Королёва С. Алексей Кондратьевич Саврасов. — М.: Директ-Медиа и Комсомольская правда, 2010. — 48 с. — (Великие художники, том 22). — ISBN 978-5-87107-195-3.
• Мальцева Ф. С. Алексей Кондратьевич Саврасов. — Л.: Художник РСФСР, 1989. — 192 с. — (Русские живописцы XIX века). — ISBN 5-7370-0175-X.