Таңсық

Таңсық. Түсіндірме сездіктегі мағынасы:

1. жеңсік,құмар, әуес;
2. қат, зәру.

«Қысы-жазы дастарқанымызда таңсық дәм тұрса жараспай ма» (Т. Иманбеков, Тұт.).Аталған мағыналардың қайсысы болмасын тілімізде кейін пайда болған. Кейбір түркі тілдеріндегі мағынасы қазақ тіліндегіден ерекшелеу. Қазан татарларында «тансық» тұлғасы «сирек кездесетін» мағынасында, якут тілінде «тоцсук» сөзі «жаңалық», «сиректік» ұғымдарында қолданылады. «Таңсық» сөзінің өте ертеден түркі тілдерінің меншігі екендігін жазба ескерткіштер еске салады. Алғашқы тұлғасы да ықшамдау болған. Көне ескерткіштерімізде «таң» сөзінің екі мағынасын оқимыз: бірінші — ғажап, керемет; екіншісі — таңданарлық, дағдыдан тыс. Қазіргі біз қолданып жүрген «таңсық» сөзінің өзі «таң» түбірінен туындағанын осында кездесетін «таң-таңсуқ» қос сөзі-ақ нұсқап тұр,. Әрине, «таңдану» кейінгі мағына екені айтпаса да түсінікті. Өйткені бұл етістіктің тууына себепші — нәрсенің не құбылыстың ғажаптығы мен кереметтігі десек, теріс болмас.