Тексеріс

Тексеріс – кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің қаржы-шаруашылық қызметін, лауазымды адамдардың қызмет бабындағы іс-әрекетін, құжаттардың, заңдардың, ережелердің, нұсқаулықтардың сақталуын, құжаттарда жағдайдың шынайы көрсетілуін, жолсыздықтың, бұрмалаушылықтың болмауын, тауар-материалдық құндылықтардың құжат жүзінде тиянақталуын уәкілетті органдардың бақылау тұрғысынан тексеруі. Тексерісті түрлі бақылаушы органдар, негізінен қаржы органдары, сондай-ақ мемлекеттік басқару органдары бағынышты органдарға қатысты жүргізеді. Тексеріс осы органдардың жоспары бойынша да, басқа құзырлы органдардың, соның ішінде құқық қорғау органдарының нұсқауы бойынша да жүргізілуі мүмкін. Тексеру объектісі бойынша құжаттық тексеріс, нақты тексеріс, толық (жаппай) тексеріс, іріктемелі тексеріс түрлеріне бөлінеді. Ұйымдық белгісі бойынша жоспарлы (тиісті органның жұмыс жоспарында көзделген) тексеріс, жоспардан тыс (азаматтардан дереу тексеруді талап ететін дабыл, шағым, арыз түсуіне байланысты тағайындалған) тексеріс, кешенді (бірнеше бақылаушы органдармен бірлесіп жүргізілетін) тексеріс болып ажыратылады. Құжаттық Тексерісті жүргізу кезінде құжаттар, әсіресе, бастапқы ақшалай құжаттар (шоттар, төлем тізімдемелері, ордерлер, чектер) тексеріледі. Нақты тексеріс – тек құжаттарды ғана емес, сонымен бірге ақшаның, материалдық құндылықтардың болуын тексеруезі Толық тексеріс кезінде кәсіпорынның, ұйымның, мекеменің белгілі бір кезеңдегі бүкіл қызметі тексеріледі. Іріктеме тексерісте бақылау қаржы-шаруашылық қызметтің қайсы бір жекелеген жақтарына (мысалы, іссапар шығынына, салық және сақтандыру жарналарын қабылдау жұмысына) бағытталады. Тексеріс нәтижелері маңызды заңды мәні бар актімен рәсімделеді.