Торғай (өзен, Шалқартеңіз алабы)

Торғай өзені
Сипаттамасы
Ұзындығы	825 км
Су алабының ауданы	157 000 км²
Су алабы	Шалқартеңіз
Су ағысы
Бастауы	Жалдама және Қараторғай өзендері
• Координаттары	50°09′ с. е. 65°15′ ш. б.50.150° с. е. 65.250° ш. б. / 50.150; 65.250
Сағасы	Қаракөл көліне 8 км жетпей тартылып қалады
• Координаттары	48°01′12″ с. е. 63°01′55″ ш. б.48.02000° с. е. 63.03194° ш. б. / 48.02000; 63.03194
Орналасуы
Ел	Қазақстан
Аймақ	Қостанай, Ақтөбе облыстары

 Басқа мағыналар үшін Торғай деген бетті қараңыз.

 Басқа мағыналар үшін Торғай өзені деген бетті қараңыз.

Торғай — Шалқартеңіз алабындағы өзен. Ұзындығы — 825 км. Су жинау алабы — 157 мың км².

Бастауы

Қостанай облысындағы Жалдама және Қараторғай өзендері қосылған жерден басталып, Ақтөбе облысындағы Қаракөл көліне 8 км жетпей тартылып қалады.

Гидрологиясы

Аңғары өзен басынан Торғай ауылына дейін кең, ені — 40—60 км, жиегі жайпақ, жайьлмасы тегіс, одан ені — 10— 60 м бірнеше өзектер тарап, терендігі 2-6 м қарасулар пайда болады. Арнасының ені 45—100 м, Торғай аулынан төменгі сағасына дейінгі өзен аңғары (ені — 5—10 км) Тосын құмы өңірінде, бірте-бірте жайылмасы 0,5—1,5 км-ге, ал арнасы 40 м-ге дейін тарылады.

Салалары

Ірі салалары: Ырғыз, Сарыторғай, Қайыңды, Өлкейек, Қараторғай, Жалдама. Жауын-шашын, ыза суынан толысады.

Ағысы

Жылдық орташа су шығыны Тосын құмы тұсында секундына 10,6 м³. Торғай өзеніне құятын, не одан тарайтын ағыңды өзендердің болуы және көптеген терең иірім қарасулардағы мол су қоры мал шаруашылығын, балық аулау кәсібін дамытуға қолайлы. Өзен жайылмасы шабындық, мал жайылымы. Соңғы кезде Торғай өңіріндегі өзендер суы өнеркәсіптік мақсатта, егін суаруға пайдаланыла бастады.