Тоңқылдақ

Тоңқылдақ Он томдық түсіндірме сөздікте бұл тұлғалы сөздің тек дыбысқа еліктеуден пайда болған - «тоңқылдау» етістігі мен «тоңқылдақ» сын есімі мағыналарына ғана анықтама берілген. Біздің төркінін әңгімелегелі отырғанымыз — ертегі кейіпкерлері «тоғыз тоңқылдақ...». Алтай, шор, сағай сияқты түркі тілдеріндегі «тоң» сөзінің мағыналарының бірі — дөрекі. Якут тілінде: тоң — білмейтін, ал тунгус-маньчжур тілдерінің кейбіреуінде осы тұлғалас сөз «олақ, тәжірибесіз» мағыналарын түсіндіреді. Бұл деректерден аңғарарымыз «тоңқылдақ» сөзінің алғашқы түбірі — «тоң», мағынасы— олақ, дөрекілік екендігі. Чуваш тілі де якут тілі сияқты өте көне тілдердің біріне саналады. Сондықтан да болар «тоң» сөзіне жұрнақтар қосылып, жаңа мағынаға ие болғанын чуваш тілінен табамыз. Онда «тункалтак» сөзінің «есуас, ақымақ» деген мағынасын кездестіреміз. Соңғы дерек бойынша, «тоғыз тоңқылдақ...» — «тоғыз есуас» немесе «тоғыз ақымақ» деген ұғыммен бірдей.