Трирема

Грек триремасының моделі

Трирема немесе триера − әскери кемелерінің бір классы, Жерорта теңізінің көне өркениеттерімен қолданылды, әсіресе финикиялықтармен, ежелгі гректермен және көне римліктермен. Триремалар өз атын үш қатарлы ескектер үшін алды. Олар бір-бірінің үстінде, шахмат тәртібінде орналастырылды. Әр біруін бір адам ұстап отырған. Триремалар унирем− бір қатарлы 12-ден 25-ке дейін ескектері бар көне әскери кемелер, және бирем− екі қатар ескектері бар көне кемелердің эволюциясының нәтижесі болып келеді. Триремаларды ең бірінші финикиялықтар ойлап тапты деген ой да бар. Ең жылдам және ең маневрлі кемелер болды және Жерорта теңізінде б.з.б.7−б.з.б.4 ғасырлар арлығында үстем болды. Кейін триремалардан үлкен квадриремалар және квинквиремалар− әскери кемелер шықты. Бұл кемелер грек-парсы соғыстарында, Афинаның теңіз империясына айналуы және Сицилияға қарсы жорыққа шығып, құлауында өте үлкен рөл атқарды.

Сипаттамасы

• Суығыстырымы 80−100 тонна, ұзындығы 30−40 метр, ені 4−6 метрге дейін жетті.
• Су деңгейінде немесе су деңгейінің үстінде триреманың бас жағында қырлы брус орналасты. Ол көбінесе темірден немесе мырыштан жасалынды. Кеменің үшкір тұмсығы ағаштан да жасалуы мүмкін болды, оны темірмен құрсаулап қаптады. Сонымен қатар бұл бөрене қару ретінде қолданылды, бекіністердің жарларын және басқа кемелерді түйіп өтеді. Кей кездерде оған жануардың немесе құстың формасын беріп отырды.

Ассириялық әскери кеме

Әскери қолданысы

Шай0астарда трирема барлық ескектерде барды, жылдамдығы 8 түйінге дейін жетті. Жорықтарда емкектердің бір қатары қолданылды, жел бағытымен бірге жүзгенде желкен көтерілді, алдыңғы желкен бүйір желді қолдануға мүмкіндік берді. Жорықтардағы триреманың жылдамдығы көп уақыта 4-5 түйін болды. Финикияда пайда болған, б.з.б.7 ғасырдың соңында Жерорта теңізінің басқа елдерінде таралды. Көне грекиялық флоттарда триера деп аталынды, ал римдік флоттарда трирема деп аталынды. Триера мен триреманың негізгі айырмашылықтары бұл − форштевнде орналастырылған желкен − абордажды қарға. Кеменің қаруларына ұшына ырғақ немесы бекіністер мен жау кемелерінің палубасын бұзу үшін арналған гір ілінген көтергіш кран және атқыштарға арналған мұнара жатты. Бірақ триреманың басты қаруы таран болды. Үстіңгі палубада ауыр құрылғылар болмағандықтан, грек триера жылдамырақ қозғалды, жылдамдық 12 түйінге дейін жетті.

Дереккөздер

Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Trireme

• Римдік трирема (триера)