Тұңғышбай Қадырұлы Жаманқұлов
(Тұңғышбай Жаманқұлов бетінен бағытталды)
| Тұңғышбай Қадырұлы Жаманқұлов | ||||||
| Жалпы мағлұмат | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Туған күні | ||||||
| Туған жері | ||||||
| Азаматтығы | ||||||
| Мамандығы | ||||||
| Белсенді жылдары | ||||||
| Бағыты | ||||||
| Марапаттары |
| |||||
Тұңғышбай Қадырұлы Жаманқұлов (1948 жылы 2 қазанда Жамбыл облысы Байзақ ауданы Абай ауылында туған) — актер, режиссер, театр педагогы. Өнертану ғылымдарының кандидаты, профессор. Қазақстанның халық әртісі (1992). Қазақстан Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (1992). Жамбыл облысының құрметті азаматы (2006). Парасат және Достық ордендерінің иегері.
Толығырақ
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дулат тайпасының Жаныс руынан.[1]
- Тұңғышбай Қадырұлы Жаманқұлов 1948 жылы 2 қазанда Жамбыл облысы Байзақ ауданы Абай ауылында дүниеге келген.
- 1973 жылы Қазақ ұлттық консерваториясы (бұрынғы Алматы мемлекеттік өнер институты)ның "актерлік" факультетін бітірген. Ұстазы: КСРО халық артисі, КСРО мемлекеттік сыйлығының лауреаты, профессор Хадиша Бөкеева
- 1970 жылы Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрының актерлік құрамына студент кезінде алынды. Осы жылдан бүгінгі күнге дейін осы театрда қызмет етеді.
- 1993 - 2001 жылдары Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрының бас директоры әрі көркемдік жетекшісі болды.
Сахнадағы негізгі рөлдері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театры сахнасында: Бейсенбай (Қ.Мұқашевтың "Дала дастанында"), Арыстан (Қ.Мұхамеджановтың "Бөлтірік бөрік астындасында"), Бақтығұл (Қ.Ысқақовтың "Таңғы жаңғырығында"), Мырзахмет (Т.Ахтановтың "Жоғалған досында"), Демесін (Д.Исабековтің "Кішкентай ауылында"), Көтібар, Сырым (М.Әуезовтың "Айман — Шолпан" мен "Қарагөзінде"), Жалмұхан (Ғ.Мүсіреповтің "Ақан сері — Ақтоқтысында"), Абылай хан (Ә.Кекілбаевтың "Абылай ханында", М.Байсеркеновтің "Абылайдың ақырғы күндерінде"), Әбутәліп (Ш.Айтматовтың "Ғасырдан да ұзақ күнінде"), т.б. рөлдерді сомдады. Бұл рөлдерде Жаманқұлов ұлттық және әлемдік театр мектептерінің дәстүрін терең меңгерген, диапазоны кең актер екенін танытты. Жаманқұлов Қазақстанның кино өнерінің дамуына да елеулі үлес қосып, Чекист ("Отқа оранған Орал"), Тәңірберген (“Қан мен тер”), Әбілқайыр ("Жаушы"), Оразмерген ("Ақырғы аманат"), Болат ("Тарғыл қауын"), Әзімхан ("Қаралы сұлу"), Қайырхан ("Отырардың күйреуі"), Құнанбай ("Жас Абай") бейнелерін өзіне тән ерекше шеберлікпен сомдап шықты. "Отырардың күйреуі" фильміндегі Қайырхан рөлі үшін Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды (1992). Жаманқұлов режиссер ретінде К.Гоццидің "Турандот ханшайым", М.Ғапаровтың "Тұзды шөл", Қ.Шахимарданның "Томирис" пьесаларын сахнаға шығарып, бүгінгі заманғы отандық театр өнерінің деңгейін көтеруге үлес қосты.
Білімі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- 1973 жылы Қазақ ұлттық консерваториясы (бұрынғы Алматы мемлекеттік өнер институты)ның "актерлік" факультетін бітірген. Ұстазы: КСРО халық артисі, КСРО мемлекеттік сыйлығының лауреаты, профессор Хадиша Бөкеева.
Еңбек жолы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- 1970 жылдан бастап М.Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрының әртісі.
- 1979 жылдан бастап Т.Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясында актерлік шеберліктен сабақ береді.
- Тамаша ойын-сауық отауында да өнер көрсетті.
- 1993-2001 жылдары М.Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрының директоры әрі көркемдік кеңесінің төрағасы.
- "Қазақстан Театр Қайраткерлері" одағының төрағасы.
Марапаттары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- 2015 - Достық ордені (ІІ дәрежелі)
- 2008 - Парасат ордені
- 1992 - Қазақстанның мемлекеттік сыйлығының лауреаты
- 1992 - Қазақстанның халық әртісі
- 1982 - Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі (Қазақ ССР)
- 1980 - Қазақстан Ленин комсомолы сыйлығының лауреаты
- Жамбыл облысының құрметті азаматы (2006)
- Байзақ ауданының құрметті азаматы (2005)
- ҚР көптеген мерекелік медалдарымен президенттің жеке алғыс хаттарымен марапатталған
- Өнертану ғылымдарының кандидаты, профессор (құрметті ғылыми атағы)
- ҚР Білім беру ісінің Үздігі
- ҚР Білім беру ісінің құрметті қызметкері
Жеке өмірі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- жары: актриса, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Дәрия Жүсіп.
- ↑ Баспа бас директоры:Әшірбек Көпіш Бәйдібек баба - Алып бәйтерек ұрпақтарының шежіресі. Жаныс — Алматы: Издательство Өнер, 2004. — 992 б. — ISBN 9965-595-78-Х.
Санаттар:
- 2 қазанда туғандар
- 1948 жылы туғандар
- Алфавит бойынша тұлғалар
- Байзақ ауданында туғандар
- Алфавит бойынша актерлер
- Қазақстан актерлері
- Парасат орденінің иегерлері
- Достық орденінің иегерлері
- Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне 10 жыл медалінің иегерлері
- Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне 20 жыл медалінің иегерлері
- Қазақстан мемлекеттік сыйлығының иегерлері
- Қазақстан халық әртістері
- Қазақстан театр педагогтары
- Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театры тұлғалары
- Өнертану ғылымдарының кандидаттары
- Қазақ ұлттық өнер академиясы түлектері
- Қазақ ұлттық өнер академиясының профессорлары
- Қазақстан театр актерлері
- Қазақстан театр және кино қайраткерлері
- Қазақстан білім беру ісінің құрметті қызметкерлері
- Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген əртістері
- Қазақстан Ленин комсомолы сыйлығының иегерлері
- Жамбыл облысының құрметті азаматтары