Тәкен Сал Байғұттыұлы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Тәкен Сал Байғұттыұлы (1860, Қордай ауданы Сұлутөр өңірі – 1908, Қордай ауданы Сұлутөр) – белгілі ақын, сазгер, әнші.


Арғы бабасы Жылқайдар – қалмақ жаугершілігі тұсында асқан ерлік көрсеткен айтулы батыр, ұрпақтар ұғымында киелі жан саналып, артында мол аңыз қалған. Жылқайдардың екі немересі Мүлкаман мен Қонай да – ата жолын қуған батырлар. Баршаға аты мәлім Қордай батыр Мұлқаманның ұрпағы. Тәкен сал да осы әулеттен өрбіген.

Әлмен ақын:

« «Сақалы жоқ Тәкеннің үш мұрты бар, Өзі жақсы жігіттің үш жұрты бар. Қой мен жылқың белгілі. Тәкен байғұс, Көкала аттан бөлек не құтың бар?» »

– деп кемсіткенімен Тәкеннің әкесі Байғұтты әжептәуір ауқатты кісі болған. Ел аузындағы аңызға қарағанда, Тәкен сал бөгде жұртты аралағанда Көкала атын бір құлаш жібек матамен тұсап әкелгенде, әлгі матаны сұрамайды екен.[1] Тәкен сал жүйрік баптап, бәйгеге қосуға құмар болған. Жетісу көлеміндегі ас пен тойдан қалып көрмеген. Кезінде оның Көкала сәйгүлігінің даңқы өз атағынан кем тарамаған.

Шығармашылығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тәкен салдың мұрасы бізге түгел жетпеген. Көп айтыстарынан жазылып қалғаны – Әлмен қызбен айтысы.

  • «Қоянды, Желсаз жайлауы-ай»
  • «Жүрдім ойлай»
  • «Ой жайлау» секілді Тәкен сал әндері халық арасында кең тараған. Тәкен салдың Шалтан, Нәрметқұл деген ұлдарынан тараған ұрпақ Сұлутөр өңірінде тұрады. [2] [3] [4]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. “ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.ISBN 9965-26-096-6
  2. Айтыс, 1 т., А., 1988;
  3. Ысқақбай М., Шығарма шырайы – шындық, А., 1994.
  4. Тараз энциклопедиясы