Фарук Сийяр

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Фарук Сийяр
فرخ سیر
Фарук Сийяр
Лауазымы
Ту
Ту
Ұлы Моғолдар патшалығының падишаһы
11 ақпан 1713 — 28 ақпан 1719
Ізашары Жаһандар
Ізбасары Рафиуд Дәреже
Өмірбаяны
Діні Ислам
Дүниеге келуі 20 тамыз 1685 (1685-08-20)
Аурангабат,
Ұлы Моғолдар патшалығы
Қайтыс болуы 28 сәуір 1719 (1719-04-28) (33 жас)
Дели,
Ұлы Моғолдар патшалығы
Жерленді Хумаюн кесенесі, Дели
Әкесі Азимуш Шан
Анасы Сахиба Низван
Жұбайы Факхунниса бегім Сахиба
Индира Кунвар
Балалары Қызы:
Мәлика-уз-Замани

Фарук Сийяр (урду: فرخ سیر‎; 20 тамыз 1685 жыл28 ақпан 1719 жыл) — Ұлы Моғолдар патшалығының 10-шы падишаһы. Ұлы Моғолдар патшалығының негізін қалаушысы Бабырдың жұрағаты. I Акбардың жүрежаты.

Толық атағы: Әбілмұзаффар Муинуддин Мұхаммед Шаһ Фарук Сийяр Әлем Акбар Сани Вала Шан, Падишаһ-и-Бахр-у-Бар.

Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Билеген жылдары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Фарук Сийярдың атасы I Баһадүр, ал әкесі Азимуш Шан болатын. Әкесі тақ үшін күресте Жаһандар Шаһ бұйрығымен әділетсіз өлтірілген болатын. Сондықтан Фарук Сийяр өз көкесі Жаһандар Шаһтан әкесі үшін кек алуға бар күшін салады. 1713 жылдың 10 ақпанында Арга маңындағы Самугарх жерінде болған шайқаста көкесінен тас талқан етіп, келесі күні падишаһ болып жарияланады. Оның "ағайынды Сейіттер" — Сейіт Хасан Әли Хан Барх пен Сейіт Құсайын Әли Хан Барх — Ұлы Моғолдардың құдіретті сардарлары қолдады. Фарук Сийяр мемлекеттік істермен айналыспады, оның орнына бар мәселелерді ағайынды Сейіттер шешіп отырды. Падишаһ құрметіне Делиден 32 шақырым оңтүстікке қарай орналасқан Фарукнагар қаласы салынды. Фарук Сийярдың билеген жылдарында бұл қалада Шеш Махал мен Жұма мешіті салынды.

1714 жылы Горагат пен Дакканың фауджары Ибраһим хан төңкерісші Янья Нараягтың шабуылына тойтарыс беріп, Ұлы Моғолдар патшалығының құрамында Бихар жерін сақтап қалды. 1715 жылдың басында Банд Сингх Баһадүр бастаған сикхалар әскері Ұлы Моғолдардың аймағында басып кірді, алайда Гурдаспур жерінде қоршалып, тас талқандалды. Бірақ бұл соғыс 7 ай бойы жалғасты. Ақыры, 1715 жылдың 17 желтоқсанында сикхалар біржолата талқандалып, берілді. Банд Сингх Баһадүр мен оның жақын жақтастары Делиде өлім жазасына кесіледі.

1717 жылы Фарук Сийяр сауда факториясын құрып, Бенгалияда алымсыз сауда жүргізу үшін Британдық Ост-Инд компаниясына жылма-жылдық 3 мың рупия алым-салық төледі.

Падишаһ Ұлы Османлы Мемлекетімен достық қарым-қатынаста болды, Ұлы Османлы Мемлекетінің 114-ші садрағзамы Наушаһарлы Дамат Ибраһим пашамен хат алмасып отырды.

Фарук Сийяр 1719 жылдың ақпан айында ағайынды Сейіттермен ұйымдастырылған сарайлық төңкеріс нәтижесінде тақ тайдырылды. 28 ақпанда көзін соқыр қылды, ал 28 сәуірде тұншықтырылды. Ағайынды Сейіттердің таңдауы бойынша келесі падишаһ болып Рафиуд Дәреже сайланды.