Фридрих Вильгельм Йозеф Шеллинг

Western Philosophy 19th-century philosophy
Аты:	Friedrich Wilhelm Joseph Schelling
Тууы:	{{{birth}}}
Ағымы/салты:	German idealism
Басты мүдделері:	Naturphilosophie, natural science, aesthetics, metaphysics, epistemology, philosophy of religion
Елеулі идеялары:	System of Naturphilosophie, Identitätsphilosophie (philosophy of identity), Positive Philosophie (positive philosophy), unconscious infinity
Ықпалы:	Plato, Böhme, Spinoza, Leibniz, Kant, Jacobi, Herder, Goethe, Hölderlin, Fichte, Kielmeyer
Ықпалданғандар:	Hegel, Coleridge, Kierkegaard, Heidegger, Tillich, Peirce, Goethe, Fackenheim, Žižek, Carvalho, Secrétan, I. Bernays, Krause, Ravaisson, Cousin, Grant, Hâjdeu

Фридрих Вильгельм Йозеф Шеллинг(1775 — 1854) — философ, неміс классикалық идеализмінің көрнекті өкілі.

Табиғат философиясы мәселесі жөнінде еңбектер сериясын жазған. Онда Канттың идеясы мен Лейбництің тірі монадалар мен табиғаттың дұрыс күштері туралы ілімін саралай отырып, табиғатты түсінуге қайшылықтар арқылы даму идеясын енгізді. “Транцендеталдық идеализм жүйесінде” (1800) Фихтенің субъективті идеализмін өз жүйесінің объективті идеализмімен ұштастыруға тырысты. Еркіндік туралы Шеллинг ілімі “Адам еркінің мәні туралы және осыған байланысты заттар туралы философиялық зерттеулерде” (1809) жан-жақты дамытылды. Фихтемен бірге Шеллинг еркіндікті ұғылған қажеттілік деп түсініп, еркіндік құбылысын жекелеген адамның ерлігі емес, қоғамның жетістігі деп білді. Алайда ақырында өзінің осы көзқарасымен қайшы келіп, Шеллинг еркіндік мәселесін мистификациялап, жеке негіз еркіндіктің түп тамыры, ал ол негіздің көзі “ой жететін дүниеде” деп жариялады. 1815 жылы Шеллингтің дүниеге көзқарасында мистикалық элементтердің мейлінше күшеюімен белгілі. Шеллингтің ықпалы ең алдымен Гегельде және басқа да көптеген жаратылыстанушыларда анық байқалды. Сондай-ақ оның ілімі натурфилософтар және славяншылар арқылы орыс философиясына да ықпал жасады.