Хибин апатит кені

Хибин Апатит кені, Кола түбегінің (Ресей) батыс бөлігінде орналасқан. Ол кембрийге дейінгі кристалдық тақтатастар арасына енген лополит пішінді Хибин сілтілі массивінен орын алған. Массивтің сыртқы бөлігі хибиниттен, ішкі бөлігі әр түрлі нефелинді сиениттерден құралған. Оның жоспардағы пішіні сопақ, бедерде батпақты жазық деңгейінен 1000 метрдей жоғары көтерілген қырат, ауданы 1300 км². Ең қалың апатит иірімдері жаралуы және кеңістіктегі орны жөнінен хибиниттер мен рисчорриттердің шегін бойлай жатқан ийолит-уртит интрузияларымен байланысқан. Ұзындығы 40 км-дей болып келетін бұл тау жыныстарының иіні батысқа, сыйыстырушы тау жыныстарымен жапсары шығыс және солтүстікке қарай 25° — 30° бұрышта еңістенген. Линза пішінді апатит-нефелин кентастары теңбіл (жоғарғысы), жолақ (ортаңғысы), торлы (төменгісі) типтерге бөлінеді. Р2О5 мөлшері теңбіл кентастарда 30 — 75%, торлыда 10 — 15%. Теңбіл кентастардың тік бағыттағы қалыңдығы 75 метр, ал жолақ пен торлы кентастардың жалпы қалыңдығы 100 метр. Аса ірі Хибин апатит кені тыңайтқыш, алюминий, цемент өндірудегі шикізат көзі болып саналады.

Сілтемелер

"Қазақ Энциклопедиясы", 9 том