ХVIII ғасырдағы ғылым
Ағартушылық ғасырының ғалымдары жаратылыстану ғылымына ерекше көңiл аударды. Ғалымдардың пайымдауынша, физика, химия, биология, геология және басқа жараты- лыстану ғылымдары жер бетiнде болып жатқан барлық құбылыстарды түсiндiре алуы тиiс деп саналды, тек немiс философы Иммануил Кант (1724—1804) адамдарға “сенiң қолыңнан бәрi келе бермейдi, сенiң санаң шектеулi, дүниеде сен түсiнiп бiле бермейтiн заттар көп” деп ескерттi. Ағартушылық ғасыры деп атаған өз дәуiрiнiң ой түйсiгiнiң мәнiне философ Иммануил Кант мынадай анықтама берген болатын: “Ағартушылығ — бџл адамның кәмелетке дейiнгi кезеңiнен шығуы. Кәмелетке жетпегендiк — бџл өз ақыл-ойын басқа бiреудiң көмегiнсiз пайдалана алмау деген сөз”. Ағартушылық дәуiрiнiң iрi ғұлама- ларының бiрi Исаак Ньютон (1643—1727) өте дiндар адам бола тұра, жаратылыстану ғылымына ден қойды. Адамзат баласы құдайдың құдiретiн танып-бiлуi, жақындай түсуi үшiн жаратылыс дүниесiн зерттеуге ұмтылуы керек деп есептедi. Екiншi бiр топтағы ғалымдар табиғат заңдары өзiнше жүредi, бұл жерде ешқандай да құдайдың құдiретi жоқ деп санады.