Цистанхе

Цистанхе
Cistanche tubulosa
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Plantae (unranked) Eudicots (unranked) Asterids Сабы: Lamiales Тұқымдасы: Orobanchaceae Тегі: Cistanche
түрлері
19 түрі белгілі

Цистанхе (лат. Cistanche) – сұңғыла тұқымдасына жататын көп жылдық паразитті өсімдік. Қазақстанның шөл, шөлейтті жерлерінде өсетін 3 түрі (сары цистанхе, сортаң цистанхе және жалған цистанхе) бар. Биіктігі 10 – 40 (60) см. Цистанхенің сыртқы түрі гүлді өсімдіктен гөрі саңырауқұлаққа ұқсайды. Тамыры қысқа талшықтарға айналған және сол талшықтарымен басқа өсімдіктің тамырына (иесіне) жабысып өседі. Сабағы жуан, етжеңді, ұзынша келген қандауыр тәрізді қабыршақтармен жабылған. Гүлдері қос жынысты, күлте жапырақшаларының пішіні түтікті-қоңырау тәрізді, түсі екі түрлі. Түтікшесі – ақ, ал қоңырауының түсі көк не қошқыл түсті. Сәуір – мамырда гүлдеп, маусымда жеміс салады. Жемісі – көп тұқымды қорапша, екі жақтаумен ашылады. Тұқымы жаңбыр суымен таралып, топыраққа енеді. Өсімдіктің құрамында активті заттар көп. Сондықтан Цистанхені ежелден халық медицинасында қан, асқазан-ішек және жұқпалы ауруларды емдеуде пайдаланылады.