Чучело

"Чучело" - В.К.Железников жазған хикаят. 1981 жылы жарық көрді. Хикаят кейіпкерлерінде жасөспірім өзің, сыныптастарын немесе құрдастарын таниды. Өз шығармасымен автор балалардың қатігездігін және қаталдығын, ата-ананың және мұғалім тәрбиесінің маңыздығын көрсеткісі келген. Хикаятта көрсетілген жағдаят жасөспірімдер ортасында өте кең таралған және жауапкершілік үлкендерге жүктелген. Осы мәселе қазіргі кезде де актуалды болып келеді.

Автор[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Владимир Карпович Железников (26 қазан 1925 жылы, Витебек – 3 желтоқсан 2016 жылы, Мәскеу) – балаларға арналған шығармалар жазушысы, кинодраматург. Железниковтың кітаптары көптеген тілдерге аударылған. Олардың ішінде оқушылар қарым-қатынас мәселесі көрсетілген.

Мазмұны[өңдеу | қайнарын өңдеу]

КСРО заманындағы мектепке, жаңа алтыншы сынып оқушысы келеді. Аты – Лена Бессольцева. Ол – қала тұрғындарымен араласпайтын суретшінің немересі. Жаңа сыныптастары Ленаны қонақжай қарсалуға тырысады. Уақыт өте, сыныптастар Ленаны оның мейрамдылығы мен кішіпейілдігі үшін жеп көре бастайды. Олар оған «Чучело» атауын береді. Бірақ Лена жаман қарым-қытынасқа қарамастан сыныптастарымен достасуға тырысады. Тек қана бір адам Ленаны аяп, онымен достасқан Дима Сомов болады. Бір күні балалар сабаққа бармай, киноға баруды шешті. Дима кабинетке баруға мәжбүр болды, ол ақша жатқан жинақты ұмытып кеткен. Ол мұғаліммен кездесіп, ұзақ әңгімеден кейін, бар шыңдықты жая салады. Осыдан кейін балалар Диманы жазалағысы келеді, бірақ бар шыңдықты білетін Лена кінәні өз мойна алады. Ленаға бойкот жарияланған болады. Қатігез балалар оған қоса Ленаны білдіретін тұлыпты жандырады. Лена Бессольцева оған шыдамай атасынан қаладан кетуді сұрайды. Осылай атасы мен бақытсыз немересі қаладан кетеді. Бірақ көшу алдында Лена «достарына» тағы бір рет келеді. Олар Диманың туған күнін тойлап жатқан еді. Лена барлық шыңдықты айтып, өзін басқа жағынан көрсетеді. Бессольцеваның кеткенінен кейін балалардың ұжданы алдында азап шекті. Олар шыңымен де жақсы әрі адал адамды жоғалтып алғанын түсінді. Алайда, әрекеттер істеу үшін кеш еді. Рыжий тақтада: «Чучело, бізді кешір» деп жазады.

Кейіпкерлер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Лена Бессольцева - бас кейіпкер. Өте мейірімді, кішіпейіл адам. Қоғамға және қоршаған адамдарға бағынышты, қорлауларға шыдай алады. Хиқаятта өзін ақылсыз адам сияқты көрсетті бірақ соңында көзін ашып, дұрыс емес болғанын түсінді
Николай Николаевич Бессольцев - Ленаның атасы, суретші. Қала тұрғындарымен араласпайды, ата-бабалардан қалған ескі үйде тұрады. Өте бай сурет топтамасы бар. Хиқаят соңында өз үйін мұражай ретінде қалаға сыйлайды.
Дима Сомов - Ленаның сыныптасы. Сынып старостасы, үздік оқушы әрі әдемі бала. Хиқаятта өзін қорқақ және екі жүзділігін көрсетеді. Ленаның жалғыз досы болғанымен, соңында сатып кетеді.
Миронова (Железная кнопка) - Ленаның сыныптасы. Сынып лидері, өзжасына сәйкес келмейтін байыптылыққа ие. Бойкотты ұсынған адам. Соңында өз жанын ашады, ешкім білмейтін шыңдықты айтады. Оның ішінде де жақсы адам бар екенін білеміз
Маргарита Ивановна Кузьмина - сынып жетекшісі. Ленаны жамандауына көз жұмады, туған мәселені шешуге үлес қоспайды. Соңында барлық шыңдықты біледі.
Валя - Ленаның сыныптасы. Өмірде ең маңызды ақша деп ойлайды және өмір мақсаты - ақша табу
Лохматый - Ленаның сыныптасы. Сыныптағы ең күшті адам. Барлығын күшпен шешу ережесін ұстанады. Орманшының баласы.
Рыжий - Ленаның сыныптасы. Сыныптың «клоуны». Қоғамға қарсы шыға алмайтын адам, сондықтан барлығынан да қаттырақ күледі.
Шмакова - Ленаның сыныптасы. Сыныптың ең әдемі және жақсы киінетін қыз. Өте қу, пысық, назды. Өз ережесін ғана ұстанады. Әрқашан өзіне «құл» тауып алады.
Попов - Ленаның сыныптасы. Шмакованың «құлы». Оның бұйрықтарын сөзсіз орындайды, әрқашан артынан жүреді
Васильев - Ленаның сыныптасы. Ол өатігез емес бірақ Мироноваға қарсы шыға алмайды.

Кино[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1983 жылы «Чучело» фильмы жарық көрді. Режиссері – Ролан Быков болды. Басты рөлді Кристина Орбакайте орындады, ал Николай Николаевичті Юрий Никулин ойнады. Сценарий авторлары: Ролан Быков және Владимир Железников. Кітаптан кейбір өзгешеліктері бар. Композиторы София Губайдуллина болды. Оған қоса кейбір шетелдік өлендер қолданылған.

Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]