Шалгез батыр (жыр)

Шалгез батыр - батырлық жыр. Бұл жырды ауыз әдебиетін жинақтаушы Батыс Қазақстандық Ақмади Есқалиев Сыр өңірінде ел аузынан жазып алған.

Жырда Ноғайлы заманында өмір сүрген әрі батыр, әрі жырау Шалгез батырдың қалмақтарға қарсы соғысқа жалғыз өзі аттанып, опасыз адамдардың шағыстыруымен Мамай ханның жаман атты мініске беруіне қарамастан жау батырын өлтіріп қайтқандығы, сондай-ақ Шалгез батырдың Орақ мен Мамайға өкпелеп елден кетуі сөз болады.

Жыр ерте замандағы ағайын араздығын ашық көрсетіп, мұның елдікке, ауыз біршілікке тигізер кесірін меңзейді. Ел ішінде «Шалгез батыр» немесе «Шалгез жырау» деген атпен танымал болған жырдың қолжазбасы Әдебиет және өнер институтының мәтінтану бөлімінде сақтаулы.