Шақтама
Көрініс
Шақтама (Допуск) —
- дәлдік квалитетіне сәйкес параметрдің сандық сипаттамасының номиналдық мәнінен шақтамалық ауытқуы;
- ең үлкен және ең кіші шекті өлшемдердің айырмасы.[1]
Түрлері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Бұрыштық шақтама (Допуск угловой) — ең үлкен және ең кіші шекті бұрыштардың айырмасы.
- Бүйір ауытқыма шақтама(Допуск торцового биения) — бүйір ауытқыманың ең үлкен шақтамалық мәні.f \ 0.0121 А
- Білік шақтама (Допуск вала) - біліктің ең үлкен жөне ең кіші өлшем мәндерінің айырмасы.
- Біржақты шақтама (Допуск односторонний) — бұл шақтаманың шекті ауытқулары нөлдік сызықтан немесе номиналдық өлшемнен жоғары немесе төмен орналасқан.
- Екіжақты шақтама (Допуск двухсторонний) — бұл шақтаманың шекті ауытқулары нолдік сызықтан немесе номиналдық олшемнің екі жағында орналасқан (жоғарғы ауытқуы оң, ал төменгі ауытқуы теріс таңбалы сандар).
- Біросьтілік шақтама (Допуск соосности) — біросьтіліктен ауытқудың ең үлкен шақтамалық мөні.
- Дөңгелектік шақтама (Допуск круглости) — дөңгелектіктен ауытқудың ең үлкен шақтамалық мәні.
- Жазықтылық шақтама(Допуск плоскостности) — жазықтылықтан ауытқудың ең үлкен шақтамалық мәні.
- Жүйенің шақтамасы (Допуск системы) — белгілі бір шақтама жүйесімен анықталған стандарттық шақтама.
- Керілістің шақтамасы(Допуск натяга) — ең үлкен және ең кіші керіліс мәндерінің айырмасы.
- Конус диаметрінің шақтамасы (Допуск диаметра конуса) — көлденең қимада алынған конус диаметрлерінің шекті мөндерінің айырмасы.
- Конустың осьтік шақтамасы (Осевой допуск конуса) — конустың жоғарғы жөне төменгі ось ауытқуларының айырмасы.
- Көлбеулік шактама (Допуск наклона) — көлбеуліктен ауытқудың ең үлкен шақтамалық мәні.
- Қабылдау шактама (Допуск приемочный) — қабылдау кезіндегі бақылауға арналған шақтама.
- Қондырманың шақтамасы (Допуск посадки) — қосылатын тетіктер шақтамаларының қосындысы.
- Қосынды шақтама (Допуск суммарный) — қосынды ауытқуының шақтамалық мәнінің ауытқуы.
- Негізгі шақтама (Допуск основной) — сызбалармен немесе басқа нормативтік-техникалық құжаттармен талап етілген параметрлердің (өлшемдердің) шақтамасы.
- Орналасу шақтамасы (Допуск расположения) — орналасу ауытқуының шақтамалық мәндерінің шегі.
- Осьтер қиылысу шақтамасы (Допуск пересечения осей) — осьтердің қиылысуынан ауытқуының ең үлкен шақтамалық мәні.
- Осьтік ауытқыма шақтама (Допуск осевого биения) — осьтік ауытқыманың ең үлкен шақтамалық мәні.
- Өндірістік шақтама (Допуск производственный) — операциялық бақьшауға арналған шақтама.
- Өлшем шақтамасы (Допуск размера) — ең үлкен және ең кіші шекті өлшемдердің айырмасы.
- Пайдалану шақтамасы (Допуск эксплуатационный) — ұзақ пайдалану көрсеткіштерінің талап етілген деңгейін қамтамасыз ететін дәлдік қорын құруға арналған шақтама.
- Параллельдік шақтама (Допуск параллельности) — параллельдіктен ауытқудың ең үлкен шақтамалық мәні.
- Перпендикулярлық шақтама (Допуск перпендикулярности) — перпендикулярлықтан ауытқудың ең үлкен шақтамалық мәні.
- Саңылаудың шақтамасы(Допуск зазора) — саңылаудың ең үлкен және ең кіші мәндерінің айырмасы.
- Cимметриялылық шақтама (Допуск симметричности) — симметриялықтан ауытқуының ең үлкен шақгамалық мәні.
- Пішіннің шақтамасы(Допуск профиля) — пішін ауытқуының ең үлкен шақтамалық мәні.
- Радиаль ауытқыма шақтама (Допуск радиального биения) — радиаль ауытқыманың ең үлкен шақтамалық мәні.
- Тәуелді шақтама (Допуск зависимый) — ауыспалы шақтама; оның ең кіші мәні сызбада көрсетілген және бұл мәнді элементтің нақты елшемінің ауытқу мәніне ауыстыруға болады.
- Тәуелсіз шақтама (Допуск независимый) — бір сызбамен жасалған тетіктер жиынтыгының мәндері түрақты жөне элементтерінің нақты өлшемдеріне тәуелсіз шақтама.
- Тесіктік шақтама (Допуск отверстия) — тесіктің ең үлкен және ең кіші шекті өлшем мөндерінің айырмасы.
- Тозу шақтамасы (Допуск на износ) — өлшейтін мөлшерлегіштің жүмыс барысында үйкеліс тозуының ең үлкен шекті мәні.
- Толық ауытқыма шақтама (Допуск полного биения) — толық ауытқыманың ең үлкен шақтамалық мәні.
- Түзусызықтылық шақтама (Допуск прямолинейности) — түзусызықтылықтан ауытқудың ең үлкен шақтамалық мәні.
- Тұрақтық шақтама (Допуск позиционный) — элементгің түрақты ауытқуының ең үлкен шақтамалық мәні.
- Цилиндрлік шақтама(Допуск цилиндричности) — цилиндрліктен ауытқудың ең үлкен шақтамалық мәні.Тау формуласында қолданылатын, номиналды өлшемге тәуелді сан.
Шақтама өрісі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Шақтама өрісі (Поле допуска) Td — шақтаманы график түрінде көрсету кезіндегі жоғарғы және төменгі ауытқулардың арасындагы өріс.
Шақтама бірлігі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Шақтама бірлігі (Единица допуск) — шақтаманың мәнін анықтайды.[2]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Полиграфия, өлшеу техникасы, ағаш өңдеу жабдықтары және металл өңдеу техникасы мен технологиясы: Қазақша-орысша терминдердің түсіндірме сөздігі.
- ↑ Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Машинажасау. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-417-6
Бұл мақалада еш сурет жоқ.
Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |