Шешен, кірпікшешен

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Шешен, кірпікшешен - кішігірім тікенді жәндік. Көбіне оның «кірпі» атауы қолданылады. «Қарға баласын аппағым дер, кірпі баласын жұмсағым дер» (мақал). Түркі тілдеріндегі алғашқы атауы — «кірпі». «Кірпінің» төркіні туралы болжам айтуға ділгерміз. Якут тілінде ағаштың тікенегі «киирбитэ» болып айтылады. Осыған қарағанда, ертедегі түркі тілдерінде қазіргі түсінігіміздегі «тікенек»—«киирбитэ» тұлғалас сөзбен түсіндірілген болса керек деп шамалаймыз. Осы түбірден ұқсату нәтижесінде — көздің асты-үстіндегі тікірейген қылдың «кірпік», одан әрі мына мақұлықтың «кірпі» атаулары пайда болуы мүмкін. «Кірпікшешен» атауындағы екінші бөлігі — «шешеннің» төркіні парсы тілі екенін толғанбастан айта аламыз. Оларда «чежк» немесе «чизу» сөздері біздегі «кірпі», «кірпікшешен» деген мағымалар орнына жұмсалады. Көрсетілген тұлғалардың біздің тілімізде «шешен» болып өзгермеске лажы жоқ. Сөйтіп, «шешеніміз» де «кірпі» болып шығады. Демек, бір мағына қайталанып отыр (кірпі + кірпі).[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Бес жүз бес сөз.— Алматы: Рауан, 1994 жыл. ISBN 5-625-02459-6