Шпаннагель
| Шпаннагель нем. Spannagelhöhle | |
 | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Тереңдігі | 2521 м |
| Ұзындығы | 10 000 м |
| Ашылған жылы | 1919 |
| Кіретін есік саны | 4 |
| Келушілер | |
| Келушілер үшін қол жетімді | 500 м |
| Жарығы | электрлі |
| Орналасуы | |
| 47°04′49″ с. е. 11°40′18″ ш. б. / 47.08028° с. е. 11.67167° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 47°04′49″ с. е. 11°40′18″ ш. б. / 47.08028° с. е. 11.67167° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Аустрия |
| Аймақ | Тукс |
 Шпаннагель Ортаққорда | |
Шпаннагель — Аустриядағы Циллерталь Альпісіндегі Хинтертукс тау шаңғысы демалыс орнының жанында орналасқан үңгір.[1] Соңғы мәліметтер бойынша бұл жалпы ұзындығы 10 км болатын Еуропадағы ең биік орналасқан үлкен үңгір.[2]
Сипаттама[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Үңгірдің өзіне тән ерекшеліктері - күшті табиғи желдету және ылғалдың күшті енуімен сипатталады. Көптеген саңылауларда сифондар бар. Шпаннагель үңгірлер жүйесі Гефрорне-Ванд-Кеес мұздығынан Лермштангқа дейін созылады. Үңгірдің туристік маңыздылығы да зор, экскурсия барысында келушілерге тау жыныстарының құрамы (түрлі-түсті мәрмәр, күйдірілген және тартылған түзілімдер, кристалдар, жолақты мәрмәр, эрозиялық шұңқырлар), үңгірдің жасы, қалыптасу шарттары, оның флорасы мен фаунасы және өкпе ауруларына ерекше емдік әсер ететін климаттық жағдайлар туралы айтылады. Жарқанаттар негізінен кіреберісте пайда болады, бірақ олардың кейбіреулері үңгірдің тереңдігінде жоғалып кетуі мүмкін. Туннельдің шығыс бөлігінде мұражай құрылып, онда тау қойнауынан табылған заттар қойылған.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1919 жылы Алоис Ноттер үңгірге кіретін есікті тапты. Ол оны «қорқынышты шұңқыр» деп атап кейіннен оны көптеген жалға берушілер сияқты қоқыс шұңқыры ретінде пайдаланды.
1960 жылы Рудольф Радислович үңгірдің алдыңғы жағын, оның негізгі өткелін және бір залға біріктірілген су арнасын зерттеген алғашқылардың бірі болды. Келесі жылы Макс Финк үңгірдің зерттелген аумағын өлшеп, лабиринтке тап болды. 1964 жылы Федералдық ескерткіштерді қорғау департаменті үңгірдің табиғи-ғылыми маңыздылығын атап өтіп, оны бірқатар табиғат ескерткіштерінің қатарына жатқызды.
1968 жылы Уолтер Кнезичек пен Гюнтер Вольф залдың оң жағында екі шахта мен Кнези-Харништің бірігуін тапты, олар 10 м тереңдікте бір туннельге кеткен. Кейінірек бұл Шраубен каньонының басы екені белгілі болды. 1970 жылы Ханнес Джодл бассейннің сол жағындағы Посткаслді тапты. Бұл жаңалық Шпаннагель үңгірін одан әрі зерттеуге әкелді. Бұл аймақтағы шахтаға бірінші рет түсуді Гюнтер Вольф және оның экспедициясының жеті басқа мүшесі атқарды. Алапты барлау үңгірдің бұрын белгілі бір бөлігінің бар екенін көрсетті және жаңа зерттеулерге әкелді.
1972 жылдан 1975 жылға дейін Тироль федералды спелеологиялық қоғамы гнейс ағындары ағып жатқан жерге 4 рет өлшеу жұмыстарын жүргізді. 1975 жылы Люксембург спелеологиялық тобының мүшелері Е. Джейкоби, M. Мёллер, Г. Мютшлехнер және Б.Шмитц қатысуымен бір апталық зерттеуі аясында олар ағынның бағытын таба алды: ол күн сайын орман жазығының оңтүстігіндегі жартастың ортасына қарай 1980 м жүретіні анықталды. Сонымен қатар, Шпаннагель үңгіріне параллель орналасқан Шнифлек үңгірі табылды және өлшенді. Ал 1978 жылы Ф.Майберг пен В.Майр үңгірдің батыс нүктесін зерттеуге жетті.
1984 жылы К.Кавелиустың басшылығымен Тироль қоғамының неміс спеспелеологтары Оңтүстік жүйені тауып, өлшеді. 1987 және 1988 жылдары үңгірдің кіреберісі қоқыстан тазартылып, В.Майр мен Г. Фольколь «Қирандылар залы» мен жер асты каналдарының байланысын тауып, өлшеген. Ал 1989 жылы Е.Тюрке мен Р.Тобич Шаубен шатқалына алғаш рет түсті.[3]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Шпаннагель үңгірі. https://kiw.by/places_of_interest/country_austria/resort_tyrol/peshchera_shpannagel/(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Шпаннагель үңгірі. https://rutraveller.ru/place/39935
- ↑ Шпаннагель. http://www.visitalps.ru/countries/austria/resorts/Hintertux/sights/%D0%A8%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D1%8C_%28Spannagelhohle%29