Ыдыры сСадыбеков

Садыбеков Ыдырыс (1852, бұрынғы Верный уeзi, Үлкен Алматы болысы - 1918, сонда) - рубасы, дәстурлі қазақ қоғамының кайраткері. Teгі Дулат руының Ботбай тармағындағы Жанқойлық атасынан шыққан, 1886-89 және 1889-91 жылы Верный уезіне карасты Үлкен Алматы болысының баскарушысы болған. Ал 1892 жылы шарда оның орнына туған ағасы Хуснитдин болып таққа сайланған. Ағайынды Садыбековтер орыс зиялыларымен, әкімдерімен тікелей араласа жүріп, замана ахуалын ерте аңғарған, сол кездегі қазақ қоғамының дәстүрлі шаруашылық жүргізу қалыбы мен күнелтіс амалын өзгертпесе, байырғы тұрғындардың ата-қонысынан айырылып, құнарсыз жерлерге ығыстырылу қаупін ерте түсінген. Сондықтан олар қарауындағы ел-жұрттың тұрғын үй салып, егін егуге, ауыл маңын арық, тоғандармен суландыруға жұмылдырған. Осындай кереген саясаттың, ілкімді ic-әрекеттің арқасында олар Ресей үкіметінің 1905-10 жылдар аралығындағы орыс-украин шаруаларын Жетісу жеріне жаппай коныстандыру науқанында кезінде руластарының ата-қоныстарын "жер бөлу қорына" енгізуден арашалап калған. 1910 ж. қараша айында Үлкен Алматы тұрғындары сол кезден болыс Кенжебек Нұрбаевтың қатысуымен арнаулы съезд өткізіп, отырықшылыққа көшу туралы шешім қабылдаған. Болыстық съезд шешімі жергілікті патша үкіметіне жеткізу міндеті жүктелген Садыбеков пен Ш. Хуснитдинов 5-ауыл тұрғындары атынан Жетісу облысының әскери губернаторына жазған өтініште: "Біздің ата-қонысымыз Қаскелең өзенінің оң жағасындағы Қарасу өзеніне құяр тұсын алып жатыр. Біз бұл жерге тал отырғызып, ағаштан уйлер салдық, малдың жем шебіне жоңышқа өcipin, 1300 десятина алқапқа егін ектік. Егістікті суару үшін Қарасу өзенінен арықтар қазып, тоған жасадық. Суару жүйесін жасауга өз қаражатымыздан 7000 рубль ақша жұмсалды. Бұл жерге осыдан 90 жыл бұрын өмір сүрген батыр атамыз Қарауыл жерленген, сондықтан үйреніскен қонысымызды - қыстау, жайлау, шабындық жерімізді өзімізде қалдыруларыңызды өтінеміз" деп жазған. 1911 ж. орталықпен жол катынасын жеңіддету мақсатында өзен арқылы келіп, жол салуға да өз қаражаттарын жұмсаған. 1924 ж. Үлкен Алматы болысының ақпар-есебі бойынша Садыбековтың жер қожалығында 144 шаруашылық жұмыс істеген. Ыдырыс қаздырған арықтар мен тоған әлі күнге шейін шаруашылық кажеттері үшін пайдалануда. Елге сыйлы, беделді Садыбековтi жергілікті патша әкімшілігі де құрметтеп, сый-сияпат көрсеткен. 1918 ж. қайтыс болған оның мүрдесі ауыл манындағы Қарауыл қорымына жерленген.