Ырғыз шайқасы
Ырғыз шайқасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бұл — Хорезм шахы Мұхаммед пен Шыңғыс хан әскерлерінің арасындағы күтпеген кездесуден туындаган шайқас. Шайқас Ырғыз өзенінің бойында өткен. Шыңғыс хан Жошы мен Сүбедей баскарған әcкepiн меркіттерге қарсы аттандырган болатын. Олар 1216 жылы ерте көктемде Ырғыз бойын жайлап жатқан мер кiттерге шабуыл жасайды. Моңғолдар қашқан меркіттердің соңына түсіп келе жатып, жолда Сырдарипяның батысында (казіргі Актөбе облысы Ырғыз ауданына қарасты) Ырғыз өзені бойында қыпшақтарға қарсы жорықта жүрген Мухаммед шахтың 60 мыңдық қолы мен ұшырасып қалады. Жошы елші жіберіп, шайқасқысы келмейтінін айтады. Жошының шешіміне қарамастан, хорезмшах оны соғысуға мәжбүр етеді. Сөйтіп,тұтқиылдан жолыққан мықты қолмен аянбай шайқасуына тура келеді. Шайқас устгіде Мухаммед хан қолга тусе жаздап, ұлы Жәлел-ад-Диннің epлiriнiң арқасында әзер кұтылады. Қақтығысы куні бойы журіп, кеш түсе саябырлайды. Eкi жак келісіп, соғысты ертеңгі күнге қалдырады. Жошы әскері от жағып алдаусыратып, түн караңғылығымен жасырын шығыска қарай қайтып кетеді. Осылайша, бұл шайкаста ешкім жеңбеген.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Энциклопедия “Сен білесің бе ?”