Эзофагит

Эзофагит
АХЖ-10	K20
АХЖ-9	530.1

Эзофагит (лат. oesophagitis: көне грекше: οἰσοφάγος — өңеш + -itis) — кілегей қабаттың қабынуымен сипатталатын өңештің ауруы.

Этиологиясы

1. Алиментарлық эзофагит: кілегей қабаттың ыстық, суық, ащы, дөрекі тамақтармен зақымдалуы. Немесе арақты көп ішкендіктен зақымдауы мүмкін.
2. Мамандыққа байланысты: өңештің кілегей қабатына тұрақты түрде қышқыл, тұз, сілті, ауыр металлдар тұзы әсер емсе дамуы мүмкін.
3. Іркіліске байланысты: егер тамақ өңештің бір жерінде ұзақ уақыт сақталып қалса, шірігеннен пайда болады (дивертикулда, стенозда).
4. Аллергиялық эзофагит. Тамаққа аллергия болғанда бронх демікпесінде дамиды.
5. Дисметаболизмдік полигиповитаминозда, жетіспеушілікте және жүрек, тыныс жетіспеушілігінде, портальды гипертензияда дамиды.
6. Рефлюкс-эзофагит. Өңеш асқазан немесе 12-елі ішек сөлі кері лақтырылғанда дамиды.
7. Идиопатиялық эзофагит себептері белгісіз.
8. Жарақаттанудан пайда болған эзофагит.

Патогенез

Кілегей қабаттың қорғаушы факторларының және оның төтеп беру қабілетінің төмендеуінен этиологиялық факторлар әсер етіп қабыну процессі басталады.

Клиникасы

1. Дисфагия - өңештен тамақ жүрген кезде жағымсыз әсер пайда болады. Науқаста төстің артында қысу, керілу сезімі пайда болады. Эзофагитте дисфагия тұрақсыз, ұстамалы түрде болады. Сұйық тамақтың өтуі қиындайды (парадоксальді дисфагия).
2. Ауыру – төс артында орналасады. Бұл кілегей қабаттың қабынуына тікелей байланысты. Ауыру иекке, мойынға, жауырын ортасына таралуы мүмкін. Оның ерекшелігі тамақ ішуге байланысты және дисфагиямен бірге жүреді. Егер рефлюкс эзофагит болса ауыру кекіргенде, еңкейгенде, тамақты көп жегенде, жатқанда пайда болады, бұл асқазан сөлінің кері лақтырылуына байланысты.
3. Қыжыл. Төс артының қыжылдап ауруы. Асқазан немесе 12-елі ішектің сөлімен өңештің кілегей қабаты тітіркенгенде пайда болады.
4. Кері лақтырылу (регургитация). Өңеш сөлінің ауыз қуысына лақтырылуы. Бұл кезде жүрек айну болмайды, іш қабырғасының бұлшық еті жиырылмайды.
5. Кекіру – қышқыл, ащы дәммен болуы мүмкін.
6. Құсу - әсіресе таңертеңгі уақытта байқалады. Бұл көбінесе ішкіш адамдарға тән.

Лабораториялық және инструментальдік тексеру әдістері

• Өңеш рентгеноскопиясы: өңештің кілегей қабаты ісінген, контуры тегіс емес, кілегейі көп. Егер эрозия болса барий сол жерге домалақ, сопақ, дақ сияқты жиналады. Егер жара болса, ол жерде «ойық» пайда болады, барий жиналып, домалақ немесе үшбұрышты «дөңес» болып көрінеді. Кілегей қабат қыртыстары ойыққа ауысады. Егер 1-2 жұтым су ішсе, ол жойылады, барий ішкенде қайтадан пайда болады.
• Эзофагоскопия.
• Эзофагоманометрия 
• Тәуліктік рН-метрия.

Түрлері

Пайда болу жылдамдығына қарай: жедел және созылмалы.

• Жедел түрі
• Созылмалы эзофагит – өңештің кілегей қабатының ұзақтығы 6 айдан асқан қабынуға ұшырауы.