Эшерихиоздар
Ішек таяқшаларымен шақырылатын, ас-қорыту жолының зақымдалуымен кейде-әсіресе кішкентай балаларда, иммунды жетіспеушілік кезінде ауыр, сепсис түрінде өтетін бір топ жедел ішек инфекциялар тобы.
Тарихи мәліметтер:[өңдеу | қайнарын өңдеу]
ішек таяқшасын 1885 жылы австриялық ғалым Т.Эшерих ашқан-Bacterium coli commune. Одан кейін – Escherichia coli деген ат бекітілді.
Этиологиясы:[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Эшерихиялар –E.coli-Enterobacteriocae тұқымдасқа кіреді. Ұсақ жіпшелері бар, грамм теріс таяқшалар Vestael
Қазіргі күнде E.coli құрамындағы О-антигеннің 170 түрі зерттелінген, соның ішінде 80-нен аса адамға патогенды штаммдардан Эшерихийлардың жіктелуі О-антигенмен патогендік әсері жүргізіледі:
- энтеротоксигенді (ЭТІТ) – 17 серотоп -06,08, 015, 020, 027 т.б.)
- энтероинвазивті (ЭИІТ)-028, 032, 0124, 0136, 0144 т.б.)
- энтеропатогенді (ЭПІТ) І топ-0,55, 0111, 0125, 0142 т.б.)
ІІ топ- 044, 0112, 0114 т.б.)
- энтерогеморрагиялық (ЭГІТ) 0157; н7 т.б.
- антигенді құрамы күрделі
- соматикалық О-антиген
- беткейлі соматикалық К-антиген
ЭТІК-термолабильді және термостабильды энтеротоксиндерді түзіп – холера тәрізді диареяны тудырады. ЭПІК – омыраудағы балаларда ауыр өтетін колиэнтерит себебі болады. ЭПІТ – ішектің эпителиальды клеткалардың ішіне енетін қасиеті бар – дизентерия тәрізді диареяны тудырады. ЭТІТ-кішкентай балаларда геморрагиялық энтероколит себебі болады.
Эпидемиологиясы:[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Аурудың көзі – ауру адам (көбінесе жасырын түрлерімен)
- бактериятасымалдаушы
Тарау механизмі – фекальды оральды Тарау жолдары – алиментарлы (көбінесе сүт және сүт тағамдары арқылы)
- су арқылы
- тұрмыстық қатынас арқылы (сиректеу) (0124 типында)
Ауыратындар: көбінесе кішкентай балалар, -ЭПІТ, ЭГІП, ЭТІТ. Сырқат көбінесе бірен-саран оқиғалары мен топтанып ауру ретінде өтеді.
Мерзімі:[өңдеу | қайнарын өңдеу]
жаз-күз айлары.