Яна-Индигирка Ойпаты
Яна-Индигирка Ойпаты – Шығыс Сібірдегі Лаптевтер мен Шығыс Сібір теңіздерінің жағалауындағы ойпатты жазық. Саха Республикасының жерінде. Батыста Буорхая қолтығынан шығыста Индигирка өзенің атырауына дейін 600 км-ге созылып жатыр. Ені 300 км. Ойпат теңіз деңгейінен негізінен 50 – 80 м биіктікте. Түпкі тау жыныстарынан тұратын жеке күмбез тәріздес қыраттар мен қырқалардың биіктігі 300 – 400 метр және одан да асады (Әулие Тұмсық мүйісі ауданындағы массив 488 м). Қатпарланған мезозой шөгінділерінен тұратын іргетасты төрттік кезеңнің теңіздік және аллювийлік - көлдік шөгінділерінің қалың қабаты жапқан. Олардың аралықтарында тұтас мұз қабаттары жиі кездеседі. Климаты қатаң. Қаңтардағы орташа температура –30 – 380С, абсолюттік минимум –45 – 500С. Жазы бұлыңғыр, салқын, тұман жиі түседі. Шілдедегі орташа температура 4 – 120С. Жылдық жауын - шашын мөлшері 150 – 250 мм. Өзендерінің ағысы баяу, көктемнің басында тасиды. Қазан айынан мамырдың соңына дейін қатып жатады. Ең ірілері Яна мен Индигирка. Ойпат түгелдей тундра белдемінде. Қиыр солтүстігін селдір мүк пен қына жапқан арктикалық тундра алады. Орта тұсы мүкті - қыналы тундра. Оңтүстік аудандарын бұтақты тундра жапқан. Өзен аңғарларында батпақталған сирек балқарағай ормандары кездеседі. Кіші белдемдердің бәріне де гипнумды - шөпті батпақтар тән. Халық аз қоныстанған. Елді мекендер өзен аңғарларында орналасқан. Жергілікті халық балық аулаумен және аңшылық кәсіпшілікпен айналысады. Аз мөлшерде бұғы шауашылығы дамыған.[1]
Сілтемелер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, X том
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |