Ғазел

Ғазел - парсы-тәжік және түркі тілдес халықтар поэзиясында орта ғасырларда ерекше дамыған, кемі үштен он екіге дейін бәйіттен тұратын шағын лирикалық өлең. Ұйқас түрі а а, в а, с a, d а, т.с.с. болып келеді. Екі жолдық бәйітпен өріліп, соңғы бәйітте, көбінесе, автордың поэтикалық есімі (тахаллус) беріледі. Негізгі мазмұны - махаббат сезімін жырлау болып келеді. Сәтті, сәтсіз махаббат күйі шертіледі. Ғазелдің айтулы шеберлері - Низами, Сағди, Хафиз, Жәми, Әлішер Науаи, т.б. Ғазел жанры кейін Батыс Еуропа әдебиетіне де көшкен. Неміс поэзиясында (И.Гете, Ф.Боденштед, А.Платен), орыс әдебиетінде (А.Фет, В.Брюсов, В.Иванов, М.Кузьмин) ғазел жанрында өлеңдер жазылды. Алайда, ғазел таза шығыстық стильді талап ететіндіктен, Батыс Еуропа ақындарының шығармалары поэтикалық тәжірибе, стильдік еліктеу түрінде болды. Түркі халықтарының кейінгі поэзиясында да ғазел жанрында жазылған шығармалар бар. Мысалы, түрік әде­биетінде Шейһ Галип, Яхуа Кемал, қазақ әдебиетінде Ақан сері, Әсет, т.б. ақындар.