Ғаяр қатын

"Ғаяр қатын" - дастан. 7-8 буынды жыр үлгісі түрінде, кейде 11 буынды болып келетін қара өлең үлгісінде құрылған. Жырды халық ақыны С.Керімбеков Қозыбағар де­ген ақыннан 1935 ж. жазып алған. "Ғаяр қатын" дастанының сюжеті - Шығыс және Батыс әдебиеттеріне ерте дәуірде кеңінен тараған көне үнді фольклорынан бастау алады. Дас­танның қазақ халқының арасына тараған үлгісінің негізгі тақырыбына - теріс жолмен баюды көздеген аяр әйелдің күйеуімен бірігіп істеген түрлі істері, елді арбап, алдауы негіз болады. Дастанның қазақ әдебиетінде қалыптасқан үлгісінің сюжеті - көне үнді фольклорындағы және әлем әдебиетіне тараған нұсқасынан көп алшақ кетпеген. Дегенмен шығыс халықтары әдебиетінде "Ғаяр қатын" дастанының қарасөз түрінде келіп, новеллалық, хикаяттық формада кездесетін үлгісі де бар. "Ғаяр қатын" көптомдық "Қазақ халық әдебиеті" жинағының 13-томында (1990) жарияланған. Толық қолжазба нұсқа­сы Орталық ғылыми кітапхана қорында сақтаулы.