Қазақ даласы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту


Қазақ даласы
Шығыс Қазақстандағы дала
Шығыс Қазақстандағы дала
52°53′46″ с. е. 71°39′00″ ш. б. / 52.89611° с. е. 71.65000° ш. б. / 52.89611; 71.65000 (G) (O) (Я)Координаттар: 52°53′46″ с. е. 71°39′00″ ш. б. / 52.89611° с. е. 71.65000° ш. б. / 52.89611; 71.65000 (G) (O) (Я) (T)
Экологиясы
ЭкоаймақПалеарктика
БиомҚоңыржай дала, орманды дала, бұталы
Географиясы
Ауданы804,5 мың км²
Елдер Қазақстан
 Ресей
Климат түріҚоңыржай күрт құбылмалы
Сақталуыбіркелкі тұрақты (зақымданбаған)
Глоубал-200PA0810

Қазақ даласы (сондай-ақ; «Ұлы дала»; «Қазақтың кең-байтақ даласы») — Батыста Понт-Каспий даласына дейін және шығыста бірге үлкен Еуразия даласын құрайтын Еміл аңғарының даласына дейін созылатын, Қазақстанның солтүстігіндегі далаларды және Ресейдің іргелес аумақтарын қоса алғанда, Орталық Азиядағы үлкен аймақ.

Географиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Орналасуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дала Каспий маңы ойпаты шығысындағы және Арал теңізінің солтүстігіндегі аумақтан Алтай тауларына дейін 2200 км-ден астамға созылып жатыр. Бұл шамамен 804 450 шаршы шақырымды құрайтын жер бетіндегі ең үлкен құрғақ дала аймағы[1]. Қазақ даласы Еуропа мен Азияны бөліп тұрған дәстүрлі сызық болып табылатын Орал тауларының оңтүстік шетінде орналасқан. Даланың көп бөлігі оңтүстікке қарай жылжыған сайын шөлге айнала бастайтын жартылай шөл болып саналады[2]. Тұран ойпаты даланың оңтүстік-батыс бөлігінде жатыр, бірақ кейбір ерекшеліктерді қоспағанда, шығысқа немесе даланың солтүстік бөліктеріне жылжыған сайын биіктік артады.

Понт даласы батыс пен солтүстік-батыста жатыр. Қазақ даласының солтүстігі мен солтүстік-шығысында қазақ даласы мен Сібір ормандары арасындағы өткелді құрайтын шабындықтармен қиылысатын қарағайлы тоғайлардың экоауданы — Қазақ орманды даласы жатыр. Оңтүстігінде Қазақ шөлейтті және Сарыарқаның экоаудандары орналасқан. Солтүстік-орталық Қазақстандағы Көкшетау тауы – аласа биіктікте қоршап тұрған Қазақ даласынан ерекшеленетін Сарыарқаның анклавы.

Климаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Kazakh steppe  (ағыл.). GlobalSpecies.org.
  2. Kazakh steppe, Asia - Kazakhstan and Russia  (ағыл.). World Wildlife Federation.