Қалталы саңырауқұлақтар

Қалталы саңырауқұлақтар (Ascomycetes) – саңырауқұлақтардың бір класы. Дүние жүзінде кең тараған. 30 мыңнан астам түрі белгілі. Қазақстанда 1 мыңнан астам түрі анықталған. Бұлар негізінен топырақта, өсімдік қалдықтарында, тағамда сапрофитті тіршілік етеді. Қалталы саңырауқұлақтардың басты ерекшелігі – көп клеткалы мицелийінің (жіп шумақтарының) және жыныс процесінің нәтижесінде түзілетін қалталарының (аскаларының) болуында. Олардың ішінде қалыпты жағдайда 8 эндогенді спора түзіледі, оларды аскоспоралар деп атайды. Қалталы саңырауқұлақтардың жынысты көбеюімен қатар конидиялар арқылы жыныссыз және вегетативті жолмен де көбейеді. Қалталы саңырауқұлақтар 3 класс тармағына: жалаңаш қалталылар (қалталары мицелийдің өзінен дамитындар), жеміс қалталылар (қалталары жемісті денелердің ішінде, болмаса ашық бетінде дамиды) және локулалы қалталылар (қалталары арнайы локуланың ішінде дамиды) бөлінеді. Қалталы саңырауқұлақтарға қыналардың құрамына кіретін барлық саңырауқұлақтар жатады. Біраз түрлері адам мен жануарлардың, өсімдіктердің денесінде паразиттік өмір сүріп, ауру қоздырады. Бұлардың арасында пайдалы түрлері де бар. Оларды ферменттердің, антибиотиктердің продуценттері ретінде микробиологияда қолданылады. Кейбір түрлері (бүріспе саңырауқұлақ, қара трюфель, т.б.) жеуге жарамды.^[1]