Қарабауыр ұлар
Қарабауыр ұлар | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Амандық күйі | ||||||||||||||||
Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Екі-есімді атауы | ||||||||||||||||
Tetraogallus himalayensis G. R. Gray, 1843 | ||||||||||||||||
Қарабауыр ұлар (Tetraogallus himalayensis) - тауықтәрізділер отрядының ірі денелі (биіктігі - 60 см шамасында, салмағы 3 килоға жуық) өкілі.
Биологиялық сипаттама
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Реңі - шұбар, сұрғылт қоңыр болғандықтан, жартастар мен сусымалар ұларды жақсы жасырады. Ұларлардың дауысы - соңында жоғарылайтын өте ерекше ұнамды ысқырық. Негізінде топ түзеді, ұялау кезінде ғана жұпқа бөлінеді. Ұларлар тек қана жоғарыдан төмен қарай ұшады - мұны жалпақ қанатын қақпай қалықтау десе де болады. Жоғары қарай жорғалап шығады, ол жақсы жүгіре де алады. Өсімдіктердің әр түрлі бөліктерімен, көбінесе ылғалды топырақтан қазып алған тамыршылармен қоректенеді. Жағдайы келсе, бунақденелілерді де жейді. Ұясын қандай да болса қалқадағы шұңқырға орналастырады. Салындыдағы 7-16 секпілді ашық қоңыр жұмыртқаларды тек қана аналығы басады. Жас балапандарды да аналығы өргізеді.
Таралуы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Орта Азия, Памир, Тәңіртау, Гималайдың солтүстік-батыс сілеміне дейінгі таулардың альпілік белдеуінде қоныстанады. Сондықтан бұл түрдің екінші атауы - гималайлық ұлар. Қазақстанда оңтүстік-шығыс және оңтүстік тауларында мекендейді. Ұларлар - отырықшы құстар, олар қыста қары аздау беткейлерге онша ұзамай орын ауыстырады.
Дереккөз
[өңдеу | қайнарын өңдеу]1. Мектеп энциклопедиясы. Алматы: Атамұра, 2010.
- ↑ BirdLife International Tetraogallus himalayensis. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. International Union for Conservation of Nature (2012). Тексерілді, 26 қараша 2013.