Қарсылық қозғалысы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Қарсылық қозғалысы және наразылықтар - маңызды қоғамдық мәнге ие болатын бір нәрсеге қарсы немесе бір нәрсені қолдау бойынша халықтың жаппай күреске шығуы, мысалы, атомдық станцияларды салуға қарсы.[1]

2022 Қазақстандағы наразылық шаралары — Ақтөбе, 4 қаңтар.

Наразылық әдетте әлеуметтік жағдайға реакция ретінде түсініледі: кейде қолдау, бірақ көбінесе оған қарсы.

Биліктің және саяси режимнің оған деген көзқарасына байланысты наразылық акциялары рұқсат етілген және рұқсатсыз болып табылады. Әлеуметтік наразылықтың экстремалды түрі революцияға (мемлекеттік төңкеріс) айналуы мүмкін.

Наразылықтың түрлері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Саяси наразылық[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Мемлекеттік билік өкілдеріне арналған наразылық, оның мақсаты саяси жағдайды өзгерту, көбінесе саяси бағыт пен режимді толығымен өзгертуге дейін.

Берлин, Украинаны қолдау митингі. Оң жақтағы плакат: Ресей оккупациясында бейбітшілік жоқ.

Саяси наразылықты анықтаудағы тәсілдер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Саяси наразылықтың сипатты белгілерін, оның себептерін және наразылық мінез-құлқын анықтаудың бірнеше тәсілдері бар. Сонымен, бірқатар ғалымдар саяси наразылық әлеуметтік мәселелерге негізделген деп есептейді: қоғамдағы күтілетін және нақты жағдайдың сәйкес келмеуі, әлеуметтік қанағаттанбау, өз қажеттіліктерін қанағаттандыра алмау және экономикалық қиындықтар. Осылайша, саяси наразылық қазіргі билікке қарсы бағытталған әлеуметтік наразылық түріне дейін қысқарады.

С.Тарроу саяси наразылықты қазіргі элитаға қарсы бағытталған және бірқатар белгілерге ие әрекеттер жиынтығы ретінде сипаттады. Осылайша, наразылық әрекеті, оның пікірінше, бар институттарды жоққа шығарудың тікелей әрекеті, көбінесе эмоционалды сипатта болады, бұл нақты талаптар мен ұсыныстардың болмауына әкеледі, кейде басқа оппозициялық топтарға, соның ішінде элитаға бағытталған, сонымен қатар жиі болуы мүмкін. зорлық-зомбылықтың әртүрлі түрлерімен бірге жүруі мүмкін.

Сәтті мысалдар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

2004 жылы Украинада қызғылт сары революцияға әкелген президент сайлауындағы дауыс беру нәтижелерін бұрмалауға қарсы наразылық.

Әлеуметтік наразылық[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Әлеуметтік теңсіздікке, қоғамда бар, әдетте экономикалық сипаттағы мәселелерге қарсы бағытталған наразылық. Көбінесе саяси формаға дамиды.

Мысалдар: Қазақстанда газ бағасының өсуіне наразылық.

Наразылық нысандары: митингілер, демонстрация, тосқауылға тұру, ереуілдер, аштық жариялау және т.б. Әлеуметтік наразылық акцияларын ұйымдастырушылар сол немесе басқа акцияның көмегімен қандай нақты міндеттерді шешуге болатынын және қандай қоғамдық қолдауға сенетінін анық білуі керек.

Мәдени наразылық[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Мәдени өмірдегі қандай да бір оқиғадан туындаған және халықтың эстетикалық наразылығын тудырған наразылық.

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Әлеуметтану және саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2006. - 569 б. ISBN 9965-808-89-9