Қатысушы:Кинжебай Айман/зертхана

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Бейбітшілік аралы (2018 жылға дейін Полковничий деп аталған) Ертіс өзені мен оның Семипалатинка атты саласының арасында орналасқан. Ауданы шамамен 750 гектар болатын Семей қаласының ең ірі аралы. Қала орталығына темір көпірмен жалғанған. Аралда «Өлімнен де күшті» мемориалы және балалар биологиялық отралығы орналасқан. Арал 18 ғасырдын өзінде сауда-саттық және демалыс орны болған.

Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1770 жыллдары осы жерлерде болған ғалым және саяхатшы П. Паллас арал жайлы “Ертіс бойында азиялық және қырғыз көпестерімен тауар алмасуға арналған орын” деп жазған. Бұл жер “Меновая слобода” деп аталған және 18 ғасырдың 60-70-шы жылдары қоныстана бастады.

Тарихшы Виктор Кашляктын айтуынша “Полковничий” атауы 1787 жылы Семипалатная бекінісінің коменданты болып тағайындалған подполковник (кейін полковник болған) Матвей Иванович Гейцигтін есімімен байланысты. Сол кездерде географиялық карталарды әскерилер жасаған. Офицерлер аралды “полковник Гейцигтің” есімімен атай отырып, 1797 жылы кенеттен қайтыс болған жаңа комендантты есте мәңгі ету туралы шешім қабылдады[1].

Совет үкіметінін кезінде аралға Лев Троцкий (1920-шы жылдар), Сергей Киров (1934 жылдан) есімдері берілді, Остров-стадион және 1 мамыр (1929 жылдан) деп аталды, ал Одақ ыдыраған кезде арал өзінің “Палковничий” тарихи атауына оралды.

1979-1995 жылдары аралда ұзындығы 5 шақырымға жуық «Кіші Турксиб» балалар теміржолы жұмыс істеген.

2013 жылдын 1 ақпанында қала әкімі Ермак Сәлімов қала ақсақалдары мен соғыс ардагерлерімен кездесуінде арал Алаш немесе Бейбітшілік атауларына өзгертілуі жайлы ұсыныс жасалды[2]. 2018 Бейбітшілік атауы ресми түрде қабылдандыhttps:[3].

«Өлімнен де күшті» мемориалы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

2001 ж. 29 тамызында Семейдің «Полковничий» аралында Семей ядролық полигонның құрбандарына арналған «Өлімнен де күшті» ескерткіш қойылды[4]. Ескерткіш жобасының авторлары Шота Уәлиханов және KAZGOR дизайн академиясы.

Кешеннің негізгі элементі - «атомдық саңырауқұлақтың» пішінінде қиылған жазықтықта орналасқан, 25 метрлік стела. Стела құрама монолитті темірбетоннан жасалған, жылтыратылған гранит блоктарымен және қара жергілікті гранитті «габбро» плиталарымен қапталған. Ескерткіш айналасында шолу алаңшасы бар подиумға көтеріледі. «Саңырауқұлақтың» силуэтінің ортасында ядролық жарылысқа еліктейтін мүсіндік композиция орналасқан. Ол тот баспайтын болат дөңгелек шар және ұзындығы 0,5-тен екі метрге дейінгі «бөренелерден» жасалған. “Жарылыстын” астында нәрестені денесімен жапқан ананың ақ мәрмәрдан жасалған мүсіні бар.

Кешен аумағында Қазақстанның картасын бейнелейтін граниттен жасалған қабырға орналасқан. Онда Кеңес Одағында болған ядролық және басқа әскери полигондардың орналасуы кескінделген. 2011 жылы кешен ірі реновация жұмыстарынан өтті және 28 метірлік Бейбітшілік стеласымен толықтырылды. Сонымен қатар Бейбітшілік мұражайын салу жоспарда болған.

Облыстық балалар биологиялық отралығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1983 ж. Полковничий аралында балалар биологиялық орталығы бар. Орталық тарихы бастауын 1938 құрылған биологиялық станциядан алады. Бүгінгі күні орталық аумағында 80 жануар түрі мекендейді[5]. Бұнда резус пен джава маймылдарын, хамадриялар мен лапундерлерді, еуропалық муфлон мен Пржевальский жылқысын тамашалауға болады.

Орталықтын басты мақсты балалар мен жасөспірімдерді қоршаған ортаны қорғау саласындағы практикалық қызметке тарту, табиғатқа жауапкершілікпен қарауды тәрбиелеу, халықтың экологиялық мәдениетін қалыптастыру.Қазірде оқу процесі жыл сайын 57 мамандандырылған үйірмелерде 800-ден астам оқушыны қамтиды. Күзгі, қысқы және көктемгі каникул кезінде орталық 1500 оқушының мақсатты бос уақытын ұйымдастырады[6].

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. ↑ [●https://obvk.kz/2017/10/06/%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2-%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B8%D0%B9-%D0%B1%D1%8B%D0%BB%D1%8C-%D0%B8-%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C/]
  2. ↑ [● https://tengrinews.kz/story/v-semee-hotyat-pereimenovat-ostrov-polkovnichiy-227778/
  3. ↑ [●//altaynews.kz/ru/glavnoe-menyu/rubriki/novosti/obshhestvo/respublikanskaya-onomasticheskaya-komissiya-odobrila-pereimenovanie-dvuh-ulic-v-semee.html
  4. ↑ [● https://camonitor.kz/25248-monument-silnee-smerti-dan-pamyati-o-tragedii.html
  5. ↑ [●https://semeylib.kz/?page_id=13685&lang=ru ]
  6. ↑ [●http://biodetcenter.kz/kz-%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9-%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%80-80-%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BD%D1%8F%D1%8F-%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F/].
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Қатысушы:Кинжебай_Айман/зертхана&oldid=2813822» бетінен алынған