Қатысушы:Кульшатка/зертхана

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Ақиықмұзбалақ, қыран бүркіттің ерекше бір түрі. Бүркіттің қыран бүркіт деп аталуының өзі сол қырағы көрегендігінен, шалымды алғырлығынан болса керек. Жыраулар поэзиясында ақиықты былайша сипаттаған:

Көзіңе көрінбейтін шоғал да бар,

Досыңдай бар сырыңа əбден қанық.

Ақиық, мұздыбалақ тəуір де бар,

Ұтылып ер намысын шалдырмайтын.[1] Қазақта ақындарды ақиық ақын деп атайды. Қазақтың күпі киген қара өлеңін, шекпен жауып өзіне қайтарған, поэзияға ерекше екпін әкелген ақиық ақын Мұқағали Мақатаев.[2]

Ақиық бүркіттің түрлері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қазақ құсбегілері ұстаған бүркіттерді «Алтайдың ақиығы», «Қарағайдың қызылбалақ сарысы» немесе «Қанішер қара», «Түменнің сары құсы» деп атауы мекен-жайына қарай қалыптасқан бітім ерекшеліктерінен туған. Мәселен, «Алтайдың ақиығы» деген атау бүркіттің Алтайдан екенін білдіреді Осы құстарды жасына қарай ажыратып, оған ат қою да үлкен өнер. Қазақ құсбегілері қолындағы құстың мекен-жайына, мінезіне, әлсіз-күштілігіне, ұшқыр-алғырлығына, сырт бітіміне қарай ат қояды. Мәселен, «Ақшегір», «Күйшіл», «Күң табан», «Шүңірек», «Кекшіл», «Садақ сан», «Ақиық», «Қанды балақ», «Сабалақ» т.б. Бұларды құстың тегіне қарай қойылған аты дейді.[3]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Өсиет, А., 1989; Кәнеки тілім сөйлеші, 3 кіт., А., 1992 – 94
  2. Бүгін - ақиық ақын Мұқағали Мақатаевтың туған күні//inform.kz https://www.inform.kz/kz/bugin-akiyk-akyn-mukagali-makataevtyn-tugan-kuni_a2868726
  3. Сейдімбеков А. Тауға біткен жалбыз. – Алматы: «Жалын», 1979 ж.