Қатысушы:Қуан Жасұлан 8 е класс ниш/зертхана
Сәуле шығару(сәулелік жылу алмасу) - деп электромагниттік толқындар көмегімен бір денеден екінші денеге энергияның берілу процесін айтамыз.Сәуле шығару энергиясыныңдененің ішкі энергиясына айналуын жұтылу деп атайды.
Сәуле шығарудың қарқындылығы неге байланысты?[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Жылу қабылдағышты бірдей қашықтықта кезекпен, ыстық суы(40°С) бар стаканға, спирт шамын жалынына(500°С-700°С) және қыздыру шамына(1500°С) жақындатамыз.Соңғы жағдайда жылу қабылдағыштағы сұйық ең көп шамаға ығысады.Бұдан дене температурасы артқан сайын сәуле шығару қарқындылығы жоғары болады деген қорытынды шығады.Сәуле шығару арқылы энергияның берілуі ортаны қажет етпейді: жылу сәулелері вакуум арқылы да таралады. Жерге Күннен келетін энергия да сәуле шығару арқылы жетеді.Әр секунд сайын Жер шамамен 1000000000000000 кДж энергия алады.Жер Күннен келетін энергияның бір бөлігін жұтқанда,Жердің ішкі энергиясының ұлғаятыны және соған сәйкес температураның артатыны байқалады.Күннен келетін сәуле шығару тек Жердің бетін ғана емес, оның атмосферасын да, теңіздер мен мұхиттар да қыздырады.
Ақ және қара денелердің сәулелә энергиямен байлянысы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ыстық күндері біз күн сәулесінен қорғану үшін басымызға қалпақ киеміз.Күн сәулесі, әсіресе денеміздің қара түсті киіммен жабылған тұстарынөте қатты қыздыратынын еске түсірейік.Бұл сәуленің денелерге біркелкі түспейтінін және беттіі күйіне байланысты оларды біркелкі қыздырмайтынын білдіреді.Бұған көз жеткізу үшін қызған денеге жылу қабылдағыштың әуелі қарайтылған жағын, сонан соң жылтыр жағын қаратып қоямыз.Сонда манометрдегі сұйықтың бағаны екіншіге қарағанда бірінші жағдайда үлкен аралыққа жылжиді.Ендеше,қара денелерге қарағанда беті ақ денелер энергияны нашар жұтады.Бірдей температурада ақ денелер қара түсті бетке қарағанда энергияны да аз шығарады. Қорытынды:Қара денелер-жақсы сәуле шығарғыштар және жақсы жұтқыштар болып саналады.Жақсы сәуле шығарғыштар қатарына беті бұдыр, ақ және жалтыр денелер жатады. Энергияны жақсы жұтқыштар- сәулені жақсы шығарғыштар, ал сәулені нашар жұтқыштар- энергияны нашар бөлетіндер.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Физика және астрономия: Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық.Б.М.Дүйсембаева,Г.З.Байжасарова,А.А.Медетбеков